Innovatie voor maatschappelijke vraagstukken

Leeswijzer: De meeste projecten dragen bij aan één KIA, maar projecten kunnen ook bijdragen aan twee KIA’s en onderliggende missies. Om dubbeltellingen te voorkomen, is onderscheid aangebracht in een hoofdbijdrage (primair) en een nevenbijdrage (secundair). De belangrijkste bijdrage of impact wordt verwacht op de primaire KIA.

Inzet op KIA’s: een eerste inventarisatie

Sinds 2020 staan maatschappelijke thema’s centraal in de uitvoering van het missiegedreven innovatiebeleid. De EZK-B&I-instrumenten die direct vallen onder het missiegedreven innovatiebeleid zijn de regeling PPS-toeslag Onderzoek en Innovatie (hierna: PPS-toeslagregeling), de regeling MKB-innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT), en Small Business Innovation Research (SBIR). Deze drie instrumenten stimuleren samenwerking binnen de zes KIA’s uit de periode 2020-2023: de vier maatschappelijke thema’s en de KIA Sleuteltechnologieën en het Maatschappelijk Verdienvermogen. Verder draagt EZK bij aan innovatieprojecten van het missiegedreven innovatiebeleid door de ondersteuning van Toegepaste Onderzoek Organisaties (TO2) en NWO.

Hoe hebben deze drie instrumenten, de TO2’s en NWO bijgedragen aan die maatschappelijke thema’s/KIA’s? RVO heeft dit uitgezocht. In onderstaande tabel worden de aantallen per instrument of instelling en op totaalniveau weergegeven. Het gaat hier om een totaal van 3.237projecten waarvan er 3.033 gericht zijn op minimaal één KIA, oftewel 94 procent van de projecten. Hierbij is gekeken naar zowel de primaire als secundaire bijdrage.

Binnen de MIT-regeling richten nog niet alle projecten zich op een KIA, maar wel een toenemend aantal projecten. Waar dat in 2020 nog om 66 procent van de projecten ging, gaat het in 2022 om 83 procent van de projecten. Dit sluit aan bij de beleidsaanpassing dat alle MIT-projecten aantoonbaar moeten bijdragen aan de KIA’s. Dat er in deze analyse toch projecten zijn die niet bijdragen aan KIA’s, komt doordat er in deze analyse specifieker en strenger is afgebakend, om aan te sluiten bij de systematiek die al langer wordt gebruikt voor deze analyse. Er is geen sprake van oneigenlijk gebruik.

De verdeling van de middelen over de KIA’s staat in onderstaande grafiek. Hier is alleen gekeken naar de hoofdbijdrage (primair) om dubbeltellingen van het budget te voorkomen (zie kader). In de grafiek valt op dat de inzet op het thema Gezondheid & Zorg bij de PPS-toeslagregeling het grootst is. Ook bij de MIT en SBIR is dit één van de thema’s waar de meeste middelen heen gaan, net als vorig jaar. Bij de TO2’s en NWO gaan de meeste middelen naar het thema Energietransitie en duurzaamheid en de KIA Sleuteltechnologieën.

Ook valt op dat het totaal aan middelen dat is gericht op het thema Veiligheid, net als in 2020 en 2021, zeer beperkt is. Dit valt deels te verklaren doordat dit een nieuw domein was, en hier nog weinig kennis- en innovatienetwerken op bestaan. Daarnaast was er weinig private commitment op dit thema, waardoor de PPS-regeling nog weinig nieuwe projecten heeft gestimuleerd. Sinds 2020 wordt er gewerkt aan de vorming van samenwerkingen dat moet gaan helpen om meer projecten te genereren in de toekomst (zie de Kamerbrief over de voortgang van het MTIB voor meer informatie).

In de tweede grafiek staan de bedragen voor de drie instrumenten en de TO2’s en NWO tezamen. Het thema Sleuteltechnologieën is het grootst, met 121,6 miljoen euro. Daarna volgen het thema Energietransitie en duurzaamheid (111,2 miljoen euro) en Gezondheid en Zorg (91,4 miljoen euro). In 2021 waren deze drie ook het grootst in omvang.

Veel projecten dragen óók bij aan de KIA Sleuteltechnologieën

Als we kijken naar de secundaire bijdragen onder de verschillende KIA’s, zien we vaak de KIA Sleuteltechnologieën terug. Bij 69 procent van de middelen waarvoor een secundaire KIA is aangegeven, gaat het om de KIA Sleuteltechnologieën. Vorig jaar lag dit percentage op 73 procent net wat hoger.

In onderstaande grafiek is de overlap tussen de KIAs die als primaire bijdrage zijn opgegeven met de KIA Sleuteltechnologieën in beeld gebracht. In de grafiek is onder meer te zien dat 50 procent van de middelen in de KIA Gezondheid en Zorg (primaire bijdrage) óók bijdragen aan de KIA Sleuteltechnologieën (secundaire bijdrage). Bij de KIA Landbouw, Water, Voedsel (LWV) is dit slechts zeventien procent. Dit lijkt te komen doordat de HTSM-sleuteltechnologieën soms wat ver afstaan van de missiedoelen van de KIA LWV. In de KIA LWV zijn twee specifieke sleuteltechnologieën gedefinieerd. Deze vallen niet onder de KIA Sleuteltechnologieën, maar onder de KIA LWV en daarom zijn deze niet meegenomen in onderstaande grafiek.

In dit document is meer cijfermateriaal te vinden over de primaire en secundaire bijdragen van de instrumenten. Daar zien we dat veel projecten onder de KIA LWV als secundaire KIA óók de KIA LWV hebben. Deze projecten dragen vaak bij aan meerdere missies binnen deze KIA.

Verdeling van projecten naar de missies

Elk maatschappelijk thema heeft een aantal missies. Onderstaande grafieken tonen per maatschappelijk thema het aantal projecten dat aan deze missies bijdragen, en de totale omvang van de subsidie van die projecten. Hieronder worden de maatschappelijke thema’s afzonderlijk kort toegelicht.

Energietransitie en Duurzaamheid 

Van de projecten binnen dit thema draagt ongeveer een derde bij aan de deel-KIA Circulaire Economie. De inzet op missie E (Landbouw & Landgebruik) en MMIP 13 (Een robuust en maatschappelijk gedragen energiesysteem) blijft, net als vorig jaar, achter door beperkte private commitment voor deze thema’s.

Gezondheid en Zorg

Binnen het thema Gezondheid en Zorg gaat in 2022 het grootste deel van de middelen naar de missie “mensen met chronische ziekten doen meer mee” (35 procent, zie gerelateerde grafiek). De missie “Leefstijl en leefomgeving” telt het meeste projecten in 2022.

Landbouw, Water, Voedsel 

Binnen het thema Landbouw, Water en Voedsel hebben de meeste projecten betrekking op missie A Kringlooplandbouw en op missie D Gewaardeerd, gezond en veilig voedsel. In aandeel van het aantal projecten neemt de laatste sterk toe. Op basis van de budgetten gaat binnen dit thema ook het meest naar deze beide missies. Waarvan missie A er bovenuit steekt, met een aandeel van 36 procent in 2022.

Veiligheid 

Binnen het thema Veiligheid zijn in 2022 activiteiten gestart op alle acht missies. Bij dit thema zijn “veiligheid in en vanuit de ruimte” en “integrale aanpak, digitaal gedragen, van interventies, tools en data” belangrijk onderwerpen. Hier gaan respectievelijk 58 en 16 procent van de middelen binnen dit thema naar toe.