Ga direct naar inhoud

Uitvoeren Missiegedreven innovatiebeleid

Nederland staat voor grote maatschappelijke uitdagingen. Uitdagingen waar innovatie een bijdrage aan kan leveren, van supersterke batterijen tot duurzame materialen voor de bouw. Innovatieve toepassingen vormen de technologische basis voor economische vernieuwing en maken nieuwe oplossingen mogelijk voor maatschappelijke vraagstukken, nu en in de toekomst.

Hoe staat Nederland ervoor?

Omdat een internationale vergelijking lastig is, kijken we hier bij welke maatschappelijke thema’s en sleuteltechnologieën de meeste activiteiten in termen van projecten en middelen plaatsvinden. De middelen waarover hier gerapporteerd wordt zijn die van de PPS- innovatieregeling, de MIT regeling, de SBIR en de inzet van Horizon Europe en van de TO2-instellingen NWO, TNO, NLR, Marin, Deltares binnen het missiegedreven innovatiebeleid.

Inzet op maatschappelijke thema's

In 2023 is in middelen uitgedrukt het meest op het thema Energietransitie en duurzaamheid ingezet, gevolgd door Gezondheid en zorg.

Meer over de inzet op maatschappelijke thema's

Inzet op sleuteltechnologieën

Ruim 60% van de middelen uit de PPS-toeslagregeling, MIT en SBIR richt zich op sleuteltechnologieën. Er wordt vooral ingezet op het kennisveld hightech, waarbij de clusters “Life science technologies” en “Engineering and fabrication technologies” de grootste categorieën vormen. Van alle projecten die gericht zijn op sleuteltechnologieën, is een groot deel ook te koppelen aan een of meer maatschappelijke thema’s.

Meer over de inzet op sleuteltechnologieën

Welke knelpunten zien we?

Voor onderwerpen als de energietransitie, het creëren van een circulaire economie of andere maatschappelijke uitdagingen van vandaag geldt dat deze transities niet of niet snel genoeg via de markt tot stand komen, of dat de markt vanuit maatschappelijk oogpunt de verkeerde kant op beweegt, en doordat bestaand overheidsbeleid veranderingen mogelijk tegenhoudt. Met missiegedreven innovatiebeleid willen we dit aanpakken.

Wat is onze ambitie?

In het missiegedreven innovatiebeleid staan vijf missies centraal:

  • Energietransitie: Nederland klimaatneutraal in 2050; 
  • Circulaire Economie: Nederland volledig circulair in 2050; 
  • Gezondheid & Zorg: Mensen in Nederland leven vijf jaar langer gezond en er zijn 30 procent minder gezondheidsverschillen tussen sociaal-economische groepen in 2040; 
  • Landbouw, Water en Voedsel: Een vitaal landelijk gebied en een veerkrachtige natuur in een klimaatbestendig Nederland. Water en bodem zijn sturend, het landbouw- en voedselsysteem is duurzaam en gezond en de delta is veilig; 
  • Veiligheid: Nederland is veilig en weerbaar tegen externe dreigingen en ondermijnende criminaliteit, zowel in de fysieke omgeving als het digitale domein. 

Inzet op sleuteltechnologieën en digitalisering is een belangrijke voorwaarde om deze missies te realiseren. Denk aan technologieën zoals fotonica, kunstmatige intelligentie, quantum- en biotechnologie, die economische en maatschappelijke vernieuwing ondersteunen en mogelijk maken. Goede valorisatie van kennis en innovatie is een belangrijke voorwaarde voor het vergroten van de impact van deze technologieën. 

Hoe gaan we dat realiseren?

Inzet op maatschappelijke thema's

Sinds 2011 werken ondernemers, wetenschappers en de overheid in de topsectoren samen aan het versterken van de economie met innovaties, het verzilveren van internationale kansen, het vergroten van menselijk kapitaal en het investeren in wetenschappelijk onderzoek.

Sinds 2019 koppelen we met de missiegedreven aanpak de innovatiekracht van de topsectoren aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen. In 2023 is deze aanpak hernieuwd. Het kabinet heeft daartoe vijf centrale missies geformuleerd, op basis waarvan de topsectoren acht kennis- en innovatieagenda’s (KIA’s) hebben opgesteld voor de periode 2024-2027. Deze KIA’s bouwen voort op de KIC-periode 2020-2023. Naast de eerder hierboven genoemde vijf missies zijn er drie dwarsdoorsnijdende KIA’s:

  • Sleuteltechnologieën;
  • Digitalisering;
  • Maatschappelijk Verdienvermogen.

Om welke bedragen gaat het?

Voor verslagjaar 2023 stond er op de ontwerpbegroting 2025 van het ministerie van Economische Zaken ongeveer 256 miljoen euro aan uitgaven vanuit het bedrijvenbeleid die aan dit tactische doel zijn te koppelen. Dit is inclusief het budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen in het geval van fiscale instrumenten.

Hoe evalueren wij de effecten?

In 2026 zal de doeltreffendheid en doelmatigheid van het missiegedreven innovatiebeleid geëvalueerd worden. Deze evaluatie zal zich richten op de vraag of de gehanteerde aanpak in dit beleid een positief verschil heeft gemaakt in het bevorderen van innovatie-ontwikkeling en innovatie-toepassing die bijdragen aan het realiseren van de missies.  Afzonderlijke instrumenten die deel uitmaken van het missiegedreven innovatiebeleid worden apart geëvalueerd.

Ter voorbereiding op de evaluatie van het missiegedreven innovatiebeleid is een onderzoek uitgevoerd naar hoe zo’n evaluatie vormgegeven kan worden en welke data daarvoor benodigd zijn. In het KIC zijn, ten behoeve van de monitoring en deze evaluatie, afspraken vastgelegd over dataverzameling van de basiskarakteristieken van de innovatieprojecten die onder het KIC vallen.

Wat heeft het tot nu toe opgeleverd?