Het bedrijvenbeleid richt zich ook op kennis en vaardigheden. Met de juiste opleiding, talent en ervaring zijn ondernemers en personeel beter in staat om innovatief en ondernemend te zijn. Voor het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten, het bedenken van nieuwe verdienmodellen en de toepassing van nieuwe kennis en technologie.
Hoe staat Nederland ervoor?
Het kennis- en opleidingsniveau van de Nederlandse bevolking ligt op een hoog niveau, maar volgens de OESO nemen de prestaties van Nederlandse scholieren sinds 2012 wel af. Binnen het onderwijs is er ook steeds meer aandacht voor ondernemende vaardigheden. In Nederland worden relatief weinig technici opgeleid, maar dit aantal neemt wel structureel toe.
Vaardigheden Nederlanders
Nederlandse leerlingen scoren bovengemiddeld op wiskundevaardigheden, maar benedengemiddeld op leesvaardigheid volgens het Programme for International Student Assessment (PISA) van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). De kwaliteit van ondernemerschapsonderwijs en trainingen voor ondernemers wordt door experts beoordeeld als een van de hoogste in Europa.
Meer over de beschikbaarheid van vaardigheden
Concurreren op talent
Nederland staat wereldwijd vierde als het gaat om ontwikkelen van talent. Dit blijkt uit de Global Talent Competitiveness Index (GTCI) van INSEAD 2023. Een onderdeel hiervan, het behouden van talent, blijkt uitdagender. Daar staat Nederland op de tiende plaats.
Meer over concurreren op talent
Aandeel technici in afgestudeerden
Nederland leidt relatief weinig technici op. Van alle afgestudeerden in het hoger onderwijs bestaat slechts een klein deel uit technici. Internationaal gezien staat Nederland hiermee bijna onderaan. Ook al is het aantal afgestudeerde technici gestegen van 9,9 per 1.000 inwoners in 2014 naar 16,1 in 2023.
Welke knelpunten zien we?
Het belang van goed geschoolde (vak)mensen is groot, want er zijn dringend meer vakmensen nodig voor de transitie naar een duurzame en digitale economie. Ondernemers vinden het al jaren moeilijk om goed geschoold personeel te vinden. Zij noemen dit geregeld als hun grootste knelpunt. Vooral bètatechnisch (hoger technisch en natuurwetenschappelijk) opgeleide mensen zijn moeilijk te vinden.
Wat is onze ambitie?
We streven naar een voldoende aanbod van personeel ten behoeve van digitalisering, verduurzaming en groeisectoren.
Hoe gaan we dat realiseren?
Investeren in menselijk kapitaal is goed voor de ondernemer, het bedrijf, de werknemers en daarmee voor de Nederlandse economie. Het beleid levert hier een bijdrage aan met nieuwe en al bestaande acties. Dat gebeurt vanuit de Rijksoverheid, in samenwerking met ondernemers, werkenden, onderwijsinstellingen, regionale overheden en andere partijen.
Het kabinet zet samen met de regio’s in op de versterking van menselijk kapitaal in Nederland, onder andere via het Techniekpact, het Actieplan Groene en Digitale Banen en Leven Lang Ontwikkelen en via opschaling van PPS in het beroepsonderwijs gefinancierd uit het Nationaal Groeifonds.
Beethoven
Het Versterkingsplan Microchip-talent heeft als doel om extra technisch talent (mbo-, hbo- en wo-niveau) op te leiden en aan te trekken voor de halfgeleiderindustrie. Tot en met 2030 is er incidenteel 450 miljoen euro beschikbaar en vanaf 2031is er structureel 80 miljoen euro per jaar gereserveerd. Activiteiten vinden plaats in vier regio’s. Met name in Brainport, maar ook in Zuid-Holland, Twente en het Noorden. De toegekende middelen gaan onder andere naar aanpassing en uitbreiding van curricula, gerichte werving van (inter)nationale studenten en meer bedrijfsstages.
Beleidsexperiment Shaping the Future of Work
Door mkb’ers te ondersteunen bij arbeidsbesparende innovaties kunnen zij hun productiviteit en de kwaliteit van het werk verbeteren. Daarom is het beleidsexperiment Shaping the Future of Work gestart. Ondernemers, vakmensen en onderzoekers ontwikkelen hierin gezamenlijk arbeidsbesparende innovaties die naadloos aansluiten op de werkprocessen in het mkb. Het experiment loopt van december 2024 tot februari 2026.
Mkb’ers in de metaal- en bouwsector, brancheorganisaties, innovatiepartners en beleidsmakers kunnen profiteren van de resultaten.
Leven Lang Ontwikkelen
Het kabinet wil stimuleren dat Nederlanders zelf richting geven aan hun loopbaan. Daarom wil het kabinet een doorbraak realiseren op het gebied van een Leven Lang Ontwikkelen (LLO) om een positieve en sterke leercultuur tot stand brengen. LLO is ook bedoeld om bij te dragen aan een soepel functionerende arbeidsmarkt.
Nationaal Groeifonds opschaling beroepsonderwijs
Deze regeling zorgt ervoor dat een aantal bestaande samenwerkingen tussen onderwijs en bedrijfsleven door gerichte investeringen verder kunnen worden opgeschaald, zodat meer scholieren en werkenden worden opgeleid voor een baan in techniek of ICT (klik hier voor meer informatie).
Het Actieplan Groene en Digitale Banen
Het Actieplan Groene en Digitale Banen is een samenwerking van onderwijs, bedrijfsleven, werkgevers en werknemers, de regio’s en het Rijk. Het Actieplan bevat maatregelen om de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken, in sectoren met banen die belangrijk zijn voor de klimaat- en digitale transitie. Het Actieplan heeft vier pijlers:
1. Verhogen instroom in bètatechnisch onderwijs;
2. Het behoud en vergroten van de instroom in de bètatechnische arbeidsmarkt;
3. Arbeidsproductiviteitsgroei, en;
4. Versterken governance en tegengaan versnippering.
De voortgang van het Actieplan wordt bijgehouden in een monitor. Klik hier voor meer informatie over de monitor.
Om welke bedragen gaat het?
Voor verslagjaar 2024 stond er op de ontwerpbegroting 2026 van het ministerie van Economische Zaken ongeveer 33,8 miljoen euro aan uitgaven vanuit het bedrijvenbeleid die aan dit tactische doel zijn te koppelen.
Gerelateerde beleidsinstrumenten
Om dit doel te bereiken, zetten we op verschillende beleidsinstrumenten in. De belangrijkste zijn: