Vraag en aanbod financiering

Financieringsbehoefte

Het aandeel mkb-bedrijven in Nederland dat behoefte heeft aan externe financiering bedroeg in 2024 zestien procent. Dat is vergelijkbaar ten opzichte van 2023. Ondanks een lichte afname ligt de financieringsbehoefte bij het grootbedrijf de laatste jaren duidelijk boven dat van het mkb.

Uit de Financieringsmonitor 2024 van het CBS blijkt dat van de mkb-bedrijven met een nieuwe externe financieringsbehoefte 82 procent de mogelijkheden verkent, en hiervan 59 procent een aanvraag doet (zie onderstaande grafiek met aantallen). Van de bedrijven die een aanvraag hebben gedaan ontvangt 91 procent geheel of gedeeltelijk de aangevraagde financiering. Uiteindelijk hebben in de periode juli 2023 - juli 2024 zo’n 24.400 mkb-bedrijven die op zoek waren naar financiering die ook verkregen. Dat is op het totaal van bedrijven in deze populatie zo’n acht procent, een hoger percentage dan het jaar daarvoor.

Vraag naar bankleningen

Uit de Survey on the Access to Finance (SAFE) van de Europese Centrale Bank (ECB) blijkt dat de vraag naar bankleningen onder mkb-ondernemers in Nederland vanaf 2010 bijna structureel is afgenomen. Dat beeld is anders in de Eurozone, waar de behoefte juist toeneemt, met een forse toename in 2019 en 2020. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) zou dat afwijkende beeld kunnen komen doordat Nederlandse mkb-bedrijven genoeg eigen middelen hebben, dat ze vaker verwachten afgewezen te worden en dat het Nederlandse mkb iets minder investeert.

Aanbod van bankleningen

Tussen eind 2014 en eind 2019 nam volgens Nederlandse ondernemers de beschikbaarheid van bankleningen voor het mkb toe. Uitgezonderd de eerste helft van 2020 is het beeld onder de ondernemers in Nederland vergelijkbaar met ondernemers in de Eurozone. De beschikbaarheid van bankleningen nam in de eerste helft van 2024 toe in Nederland. In de tweede helft van datzelfde jaar was een kleine afname te zien.

Afwijzing door banken

De afwijzingspercentages door banken (zoals gerapporteerd door ondernemers) namen over het algemeen af vanaf de tweede helft 2013 tot de eerste helft 2018 in Nederland. Tot zelfs net onder het gemiddelde percentage voor de Eurozone. Daarna was tot in 2020 in Nederland de trend opwaarts en lag het afwijzingspercentage weer een stuk boven het gemiddelde van de Eurozone. Sinds 2020 is het afwijzingspercentage wederom fors afgenomen tot 6,2 procent eind 2024. Volgens onderzoek van het CPB (klik hier) zouden mogelijke verklaringen voor het hogere afwijzingspercentage in Nederland kunnen zijn:

• Marktmacht van banken door een hoge marktconcentratie;
• Hypotheken die interessanter zijn dan bedrijfsleningen;
• Een gebrek aan inzicht in de kredietwaardigheid van bedrijven.

Het CBS geeft in de Financieringsmonitor ook inzicht in de afwijzingen van kredietaanvragen in Nederland. Het percentage afwijzingen was volgens deze bron met negen procent in 2024 substantieel lager dan het voorgaande jaar (14,5 procent). Dit betreft alle financieringsaanvragen, dus zowel bancair als non-bancair.