Vormgeven goede wet- en regelgeving met minder regeldruk

Hoe staat Nederland ervoor?

Internationaal vergelijken is lastig, want er zijn geen allesomvattende internationale vergelijkingen voor regeldrukbeleid. Maar indicatoren geven aan dat Nederland het internationaal goed doet met haar beleid voor ondernemers en het wegnemen van hindernissen voor ondernemerschap..

Product Market Regulation (PMR) Index

De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) hanteert voor regeldruk de PMR-index. In 2024 stond Nederland daarin op een zesde plaats, een plaats lager dan in 2018. Nederland scoort goed op regulering van de dienstensector (zoals het notariaat of advocatuur) en regulering van digitale markten, net als veel andere EU-landen. 

De PMR-indexscore is gebaseerd op indicatoren als:

• Welke wettelijke belemmeringen zijn er voor bedrijven om toe te kunnen treden tot een markt?
• In hoeverre verstoort overheidsbemoeienis de concurrentie op de markt? Hierbij wordt gekeken naar bijvoorbeeld: afgifte vergunningen, openbare aanbestedingen, bestuur van staatsbedrijven, prijscontroles, evaluatie van nieuwe en bestaande regelgeving en buitenlandse handel.

Executive Opinion Survey

Hoe belastend is het voor ondernemers om aan overheidsverplichtingen te voldoen, zoals het verkrijgen van vergunningen of het voldoen aan regelgeving?

De Burden of Government Regulation van het World Economic Forum (WEF) meet hoe belastend het is voor ondernemers om aan overheidsverplichtingen te voldoen. Nederland stond in 2023 binnen Europa op de zesde plaats. De Nederlandse score in 2023 nam heel licht toe vergeleken met 2019.

Welke knelpunten zien we?

Er zijn signalen dat de regelgeving in Nederland op een aantal plekken is doorgeschoten. Regelgeving is soms nodig en leidt tot regeldruk en kosten. Alle regelgeving vraagt nu eenmaal om de nodige inspanningen van ondernemers en burgers. Uitgangspunt blijft wel het zoveel mogelijk voorkomen van nieuwe regelgeving en het aanpakken van bestaande knelpunten en kosten. Zowel in de regelgeving, de uitvoering, het toezicht en in de communicatie.

Wat is onze ambitie?

De overheid creëert met regelgeving een eerlijker speelveld voor alle ondernemers en beschermt consumenten en werknemers. Het doel daarbij is om de balans te vinden tussen regels die werken en tegelijkertijd de regeldruk beperken. Concreet betekent dat:

• Wet- en regelgeving is flexibel, gebruiksvriendelijk, biedt rechtszekerheid en veroorzaakt geen onnodige administratieve lasten;
• Bij de invoering of wijziging van regelgeving worden de effecten op mkb-bedrijven meegewogen.

Hoe gaan we dat realiseren?

Het kabinet werkt in het Actieprogramma Minder Druk met Regels aan het voorkomen van regeldruk bij nieuwe regelgeving en de aanpak van bestaande regeldruk. In september 2025 is daarnaast een aanvullend plan voor de aanpak van 500 regels toegevoegd.

Via de website Regeldrukmonitor.nl (klik hier) wordt uitgebreider aandacht besteed aan de MKB-toets (werkbaar), het onderzoek naar MKB-indicatorbedrijven (meetbaar) en de life-eventsaanpak (merkbaar). Hieronder staan de hoofdlijnen.

MKB-toets

Mkb-ondernemers praten al in een vroeg stadium mee over nieuwe wetten en regels die grote gevolgen voor het mkb kunnen hebben. In een panelgesprek geven de ondernemers aan of nieuwe wetten en regels werkbaar zijn. Ook kijken ze of er geen nieuwe problemen door ontstaan. Dit heet de Mkb-toets. Het doel is om regeldruk voor mkb-ondernemers zoveel mogelijk te beperken of te voorkomen.

Mkb-indicator bedrijven

Het Mkb-indicatorbedrijf is een voorbeeldbedrijf uit een bepaalde sector. Het bedrijf is niet het gemiddelde van de sector maar komt uit de analyse van de wet- en regelgeving die voor het bedrijf gelden. Daarbij wordt helder gemaakt of ondernemers tegen problemen aan lopen en hoeveel het kost om aan die verplichtingen te voldoen. Hiermee ontstaat een compleet beeld van de regeldruk die mkb-ondernemers binnen een sector kunnen ervaren.

De bedrijfstakaanpak is in zes sectoren gestart, waar in 2023 onderzoek naar is uitgevoerd:

• Winkelambacht (de kapsalon)
• Horeca (het hotel)
• Retail (de modewinkel)
• Metaal (de machine- en apparatenbouw)
• Bouw (de aannemer)
• Voedingsmiddelindustrie (de vleeswarenproducent)

In 2025 zijn drie sectoren onderzocht:

• Financiële dienstverlening
• Chemische mkb-maaksector
• Automotive

Life-eventsaanpak

In het bestaan van een bedrijf zijn er bepaalde sleutelmomenten waarop ondernemers veel moeten regelen. Denk aan de start van het bedrijf, de aankoop van een gebouw of het aannemen van personeel. Deze momenten noemen we levensgebeurtenissen, ofwel life events. Rondom deze life events kunnen ondernemers tegen knelpunten aanlopen. Met deze aanpak zoekt de Rijksoverheid samen met bedrijven naar passende oplossingen om de regeldruk rondom life events zo laag mogelijk te houden.

Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR)

Tot slot is ATR als permanent adviesorgaan er om adviezen te geven aan regering en parlement voor vermindering van de regeldruk als gevolg van nieuwe wetgeving.

Zie ook:

Kamerbrief over actieprogramma Minder Druk Met Regels | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl

Kamerbrief over ondernemingsklimaat w.o. nieuwe aanpak regeldruk voor ondernemers | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl

Om welke bedragen gaat het?

Voor verslagjaar 2024 stond er op de ontwerpbegroting 2026 van het ministerie van Economische Zaken ongeveer 0,7 miljoen euro aan uitgaven vanuit het bedrijvenbeleid die aan dit tactische doel zijn te koppelen. Dit is inclusief het budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen in het geval van fiscale instrumenten.

Hoe evalueren wij de effecten?

De oprichting van de ATR is formeel geregeld met een instellingswet uit 2025. De eerste tussenevaluatie zal na twee jaar in 2027 plaatsvinden, samen met de Mkb-toets.

Wat heeft het tot nu toe opgeleverd?

De Regeldrukmonitor houdt dit bij en geeft informatie over de regeldrukkosten voor bedrijven die door nieuwe wet- en regelgeving worden veroorzaakt. Daarnaast laat de Regeldrukmonitor zien wat de overheid doet om regeldruk voor bedrijven zoveel mogelijk te beperken.

Op 5 september 2025 heeft het kabinet het nieuwe plan en de eerste voortgang op het actieprogramma gepubliceerd (klik hier).

Daarnaast zijn de nieuwste rapporten van het Mkb-indicatorbedrijvenonderzoek op 24 maart 2025 naar de Tweede Kamer gestuurd (klik hier).

Gerelateerde beleidsinstrumenten

Om dit doel te bereiken, zetten we op verschillende beleidsinstrumenten in. De belangrijkste zijn:

• Adviescollege Toetsing Regeldruk