Bonaire, Saba en Sint Eustatius zijn bijzondere gemeenten van Nederland en vallen daarmee onder de inzet van het ministerie van Economische Zaken. De drie eilanden worden gezamenlijk Caribisch Nederland genoemd.

Hoe staat Nederland ervoor?

Caribisch Nederland heeft te maken met structurele uitdagingen die vragen om een integrale aanpak. De Rijksoverheid wil daarom, onder de coördinatie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), samen met de lokale overheden, ondernemers en andere stakeholders op de eilanden concrete oplossingen bedenken gericht op economische ontwikkeling en meer zelfredzaamheid.

Welke knelpunten zien we?

De eilanden hebben te maken met structurele uitdagingen die typerend zijn voor kleine eilandnaties en die erkend worden door de Verenigde Naties (Small Island Developing States, SIDS).

Voorbeelden van deze uitdagingen zijn beperkte institutionele capaciteit, hogere kosten voor voorzieningen, beperkte sociaaleconomische infrastructuur, afhankelijkheid van externe factoren (zoals klimaatweerbaarheid), hoge kosten van connectiviteit en infrastructuur, braindrain en andere uitdagingen die gepaard gaan met de kleinschaligheid van de eilanden.

De economieën van deze eilanden zijn sterk afhankelijk van toerisme, terwijl andere sectoren zoals landbouw en visserij onvoldoende zijn ontwikkeld om een stabielere en bredere economische basis te creëren.

Wat is onze ambitie?

Het doel van de inzet van het ministerie van Economische Zaken (EZ) voor Caribisch Nederland is duurzame economische ontwikkeling en het versterken van het ondernemingsklimaat door het bevorderen van ondernemerschap en het scheppen van de juiste randvoorwaarden.

Hoe gaan we dat realiseren?

Voor heel het Caribisch deel van het Koninkrijk geldt dat zij zelf de verantwoordelijkheid dragen voor hun economische ontwikkeling. Voor de drie bijzondere gemeenten Bonaire, Saba en Sint Eustatius heeft het Rijk daar een aanvullende en ondersteunende rol in.

Vanuit het DG Bedrijfsleven en Innovatie wordt die rol onder andere ingevuld door de directie Regio en Ruimte. Het Caribische team binnen die directie coördineert de inzet binnen de ministeries van EZ en Klimaat en Groene Groei (KGG) voor de eilanden. Het zet zich in voor doeleinden en projecten die niet vanuit de beleidsdirecties worden opgepakt. Het betreft bijvoorbeeld projecten, onderzoeken, statistieken en uitvoerings- en ondersteuningskosten.

Aanvullend op de inzet door de directie Regio en Ruimte leveren ook beleidsdirecties vanuit hun beleidsverantwoordelijkheid een bijdrage voor Caribisch Nederland. Dit doen ze bijvoorbeeld in de vorm van subsidies voor verduurzaming en verbetering van nutsvoorzieningen.

Het basisprincipe dat ten grondslag ligt aan de inzet vanuit het ministerie van EZ is comply or explain. Dit uitgangspunt houdt in dat alle beleidsintensiveringen en de daaruit voortvloeiende wetgeving en financiële gevolgen ook van toepassing zijn voor Caribisch Nederland, tenzij er redenen zijn om dat niet te doen.

Om welke bedragen gaat het?

Voor verslagjaar 2024 stond er op de ontwerpbegroting 2026 van het ministerie van Economische Zaken 1 miljoen euro aan uitgaven vanuit het bedrijvenbeleid die aan dit tactische doel zijn te koppelen.

Dit is onder meer besteed aan statistieken voor Caribisch Nederland (300.000 euro) door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het bevorderen van ondernemerschap op Bonaire (170.000 euro) en het ondersteunen bij de ontwikkeling van duurzaam toerismebeleid (140.000 euro) in Caribisch Nederland.

Wat heeft het tot nu toe opgeleverd?

Een aantal voorbeelden van resultaten in 2024 zijn:

Beleidsinstrumenten

Het ministerie van Economische Zaken zet geen specifiek beleidsinstrument in dat is gericht op het stimuleren van bedrijvigheid en de economische ontwikkeling van Caribisch Nederland. De inzet van de directie Regio en Ruimte in Caribisch deel van het Koninkrijk  wordt gefinancierd uit de begrotingspost Bijdrage BES-eilanden Regio.