De Innovatiebox is een fiscale maatregel waarmee ondernemingen minder belasting betalen over winst die zij behalen met innovatieve activiteiten.
De Innovatiebox heeft twee doelstellingen. Ten eerste heeft de Innovatiebox vooral als doel het vestigingsklimaat voor innovatieve bedrijven te stimuleren. Ten tweede is het doel om innovatieve activiteiten te bevorderen.
De combinatie van WBSO aan de inputzijde (directe verlaging van de R&D-kosten) en de Innovatiebox aan de outputzijde (lager effectief tarief op winst die met innovatieve activiteiten wordt behaald) vormen tezamen het generieke fiscale innovatie-instrumentarium. Bedrijven wegen de combinatie van de voordelen van beide regelingen mee bij hun beslissingen over of en in welke mate ze investeren in R&D-activiteiten en – bij bedrijven die internationaal opereren – of ze dat in Nederland of elders doen.
In het kort
- Een lager belastingtarief voor winst uit innovatieve activiteiten.
- Geraamd belastingvoordeel in 2025: 2.898 miljoen euro.
- Geraamd belastingvoordeel in 2026: 2.954 miljoen euro.
- Groot aandeel van mkb in aantal gebruikers: 80 procent in 2022.
- Groot aandeel van grootbedrijf in bedrag aan belastingvoordeel: 95 procent in 2022.
- In 2023 is de Innovatiebox geëvalueerd. Hieruit zijn gevarieerde resultaten gevolgd over de doelmatigheid en de doelmatigheid van het instrument bij de twee doelstellingen.
Hoe werkt het?
Winst die een onderneming behaalt met innovatieve activiteiten kan de onderneming onderbrengen in de speciale Innovatiebox binnen de vennootschapsbelasting. Het dient bij deze winst te gaan om nettovoordelen uit zelfontwikkelde immateriële activa die voortvloeien uit speur- en ontwikkelingswerk. Over de kwalificerende winst in de Innovatiebox betaalt de onderneming vennootschapsbelasting volgens een verlaagd effectief tarief door middel van een grondslagvermindering.
Voor zogeheten kleinere belastingplichtigen geldt als vereiste dat een speur- en ontwikkelingsverklaring (S&O-verklaring) gekregen is voor het werk dat nodig was om een immaterieel activa te ontwikkelen. Een S&O-verklaring wordt door RVO verstrekt voor speur- en ontwikkelingswerk dat kwalificeert voor de fiscale R&D-stimuleringsregeling WBSO.
Voor zogeheten grotere belastingplichtigen geldt naast de S&O-verklaring een aanvullend juridisch toegangsticket als vereiste. Hiervoor kwalificeren onder andere een aangevraagd of verleend octrooi of kwekersrecht en een vergunning om een geneesmiddel op de markt te brengen.
Tot en met 2017 bedroeg het tarief van de Innovatiebox vijf procent, in 2018 werd het tarief verhoogd naar zeven procent. In 2021 is het tarief opnieuw verhoogd, naar negen procent.
Bedrijven kunnen gebruikmaken van een forfaitaire regeling voor de winst waarop de Innovatiebox wordt toegepast. Dan hoeft niet berekend te worden hoeveel winst precies is toe te rekenen aan een immaterieel activum dat is voortgebracht. Het forfait bedraagt 25 procent van de winst vóór toepassing van de Innovatiebox. Het maximale bedrag waarop de Innovatiebox mag worden toegepast op basis van het forfait is 25 duizend euro. Het forfait mag worden toegepast in het jaar waarin het immateriële activum is voortgebracht en in de twee volgende jaren.
Zie ook:
Complete uitleg over de Innovatiebox www.belastingdienst.nl
Om welke bedragen gaat het?
- Voor 2025 bedraagt het geraamde belastingvoordeel voor ondernemingen uit hoofde van de Innovatiebox 2.898 miljoen euro.
- Voor 2026 is het geraamde belastingvoordeel 2.954 miljoen euro.
Het geraamde budgettaire belang van de Innovatiebox toont een stijgende trend, wat samenhangt met stijgende winstniveaus bij bedrijven en daaraan verbonden stijgende vennootschapsbelastingopbrengsten. De getoonde bedragen zijn bruto, dat wil zeggen zonder rekening te houden met eventuele gedragseffecten van de Innovatiebox op de belastinggrondslag bij de vennootschapsbelasting.
Belastingvoordeel (budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen), 2021-2026 (€ mln)
Wie profiteren ervan?
De Innovatiebox is een regeling voor bedrijven die vennootschapsbelasting in Nederland betalen en een immaterieel activum hebben voortgebracht dat is voortgevloeid uit speur- en ontwikkelingswerk.
Het overgrote deel van de gebruikers van de Innovatiebox is een mkb-bedrijf. Grote bedrijven profiteren echter veruit het meest van de Innovatiebox in termen van genoten belastingvoordeel. Realisatiegegevens van het Ministerie van Financiën geven aan dat er in 2022 2.736 gebruikers van de Innovatiebox waren en dat daarvan 80 procent een mkb-bedrijf was. De gegevens geven ook aan dat het grootbedrijf in dat jaar een aandeel in het genoten belastingvoordeel had van 95 procent. Het grootbedrijf had in dat jaar een aandeel van 68 procent in de totale R&D-uitgaven van bedrijven in Nederland volgens gegevens van het CBS.
Voorbeelden van projecten
De Innovatiebox is een fiscale regeling. Gegevens van individuele bedrijven met betrekking tot het immaterieel activum dat kwalificeert voor gebruik van de Innovatiebox mogen niet openbaar worden gemaakt. In die context worden hier geen voorbeelden van projecten gegeven. Wel zijn geanonimiseerde overeenkomsten tot zekerheid vooraf (rulings) op de website van de Belastingdienst te vinden (zie hier).
Wat heeft het opgeleverd?
In 2023 is de Innovatiebox door een consortium van externe bureaus geëvalueerd over de periode 2010-2019. Uit de evaluatie volgen als hoofdbevindingen:
- dat de regeling grotendeels doeltreffend is in het bijdragen aan een goed vestigingsklimaat voor innovatieve bedrijven en daarbij deels doelmatig is;
- dat de regeling beperkt doeltreffend is in het stimuleren van R&D en innovatie en daarbij niet doelmatig is in de huidige vormgeving (in vergelijking met de WBSO, die voor dit doel meetbaar doelmatiger is);
- dat de uitvoering van de regeling als kostenefficiënt gekwalificeerd kan worden;
- dat het doelgroepbereik van de regeling adequaat is.
Klik hier voor de meest recente evaluatie van de Innovatiebox.