Aanbestedingen en gunningen verdeeld over het bedrijfsleven
De Rijksoverheid is voor de uitvoering van haar werkzaamheden een grote opdrachtgever voor het bedrijfsleven. Het verlenen van opdrachten gebeurt via aanbestedingen en gunningen. Deze studie verkent welke typen bedrijven zich inschrijven op deze aanbestedingen en welke typen bedrijven een gunning krijgen. Dit wordt gedaan op basis van data van TenderNed, het online marktplein voor aanbestedingen door overheidspartijen.
In deze studie zijn voor de eerste keer gegevens van TenderNed gekoppeld aan microdata van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en geanalyseerd. Deze verkennende studie beantwoordt de vraag hoe inschrijvingen en gunningen uit aanbestedingen door het Rijk zijn verdeeld over de bedrijvenpopulatie in Nederland. Het betreft alleen de aanbestedingen die via TenderNed verlopen. Dat geldt niet voor alle aanbestedingen, maar daarvan ontbreekt de mogelijkheid om deze met CBS-data te koppelen. Er is gekeken naar de periode 2017 tot en met 2021.
De belangrijkste bevindingen uit de beschrijvende statistieken zijn:
- Er lijkt een samenhang te zijn tussen de grootte van bedrijven en de mate waarin bedrijven geneigd zijn in te schrijven op aanbestedingen door het Rijk. Daarnaast is het zo dat als bedrijven van verschillende grootteklassen inschrijven op dezelfde aanbesteding, grotere bedrijven meer kans maken op een gunning dan kleinere bedrijven.
- Ook de bedrijfstak waarin een bedrijf opereert, lijkt samen te hangen met de mate waarin bedrijven inschrijven op aanbestedingen. Bedrijven in de zakelijke dienstverlening en de bouwnijverheid blijken vaker in te schrijven op aanbestedingen dan bedrijven uit andere sectoren. Waar bedrijven uit verschillende bedrijfstakken op dezelfde aanbesteding inschrijven, maken bedrijven uit de nijverheid meer kans op een gunning dan bedrijven uit andere bedrijfstakken.
- De meeste inschrijvingen op aanbestedingen komen van bedrijven uit de Randstadprovincies. Waar bedrijven uit meerdere provincies inschrijven, hebben bedrijven uit Overijssel gemiddeld de meeste kans op een gunning en bedrijven uit Zeeland en Limburg juist de minste kans. Het lijkt er dus niet op dat bedrijven uit de Randstad een grotere kans hebben op gunning.
- Jongere bedrijven zijn minder snel geneigd in te schrijven dan oudere bedrijven. Mogelijk achten jongere bedrijven zich minder goed in staat om opdrachten voor het Rijk uit te voeren. Zij maken echter wel meer kans op gunning als er bedrijven uit verschillende leeftijdsgroepen inschrijven op een aanbesteding. Dit is een opvallend resultaat dat met de huidige analyse niet goed verklaard kan worden en verder onderzoek vereist.
- Bedrijven die overheidssteun ontvangen via de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) of via andere subsidie-, krediet- of garantieregelingen van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat schrijven relatief vaker in op aanbestedingen dan bedrijven die geen gebruik maken van deze regelingen. Mogelijk weten deze bedrijven al beter hun weg te vinden in de wereld van de overheid en hebben daardoor wellicht minder moeite om in te schrijven op aanbestedingen door de overheid.
Dit verkennend onderzoek was vooral beschrijvend van aard om eerste inzichten te genereren uit dit nieuwe onderzoeksmateriaal. Dit als opstap naar verder onderzoek waaronder de rol van de overheid in het oplossen van maatschappelijke uitdagingen en het stimuleren van het verdienvermogen. Onder het kopje 'Downloads' vindt u de betreffende studie, evenals een notitie over de proefkoppeling van de gebruikte data met het CBS.