2. Verduurzaming industrie: internationaal

Nederlandse industrie kent relatief hoge uitstoot

De relatie tussen economie en klimaat wordt vaak uitgedrukt als ‘emissie-intensiteit’. Dit is de uitstoot van broeikasgassen van een bedrijfstak gedeeld door de toegevoegde waarde (of de productiewaarde) van die bedrijfstak. Om internationaal te vergelijken hoe de Nederlandse industrie presteert, kijken we hier naar deze emissie-intensiteit: dus de broeikasgasemissies in tonnen CO₂ per euro productiewaarde of toegevoegde waarde. 

Sectorstructuur bepaalt sterk relatief hogere uitstoot Nederlandse industrie

Uit een analyse van het CBS over 2016 blijkt dat de totale industrie in Nederland per euro toegevoegde waarde 52 procent meer uitstootte dan het EU28-gemiddelde. Dat komt hoofdzakelijk doordat uitstootintensieve bedrijfstakken zoals de basischemie in Nederland naar verhouding een groter deel van de industriële toegevoegde waarde uitmaken. Als Nederland dezelfde sectorstructuur zou hebben als de EU gemiddeld, dan zou de Nederlandse industrie nog 20 procent uitstootintensiever zijn dan gemiddeld in de EU.

NEA-benchmark Nederlandse industrie-installaties

De Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) onderzocht in 2020 van Nederlandse industrie-installaties die onder het Europese emissiehandelssysteem (ETS) vallen hoe uitstootintensief zij zijn ten opzichte van hun concurrenten elders in Europa. Hiervoor gebruikte de NEa de huidige benchmarks van het ETS (de beste 10% in termen van uitstootintensiteit anno 2008). Van de 282 Nederlandse bedrijven die zijn meegenomen in het onderzoek, presteert 44% boven benchmarkniveau en 56% onder benchmarkniveau. In 2018 presteerde de Nederlandse industrie daarmee gemiddeld op het niveau van de beste 10% van Europa tien jaar eerder in 2008. Hoe de Nederlandse industrie zich op dit moment verhoudt tot de Europese beste 10% van 2018 kan nog niet onderzocht worden omdat de nieuwe benchmarks nog niet bekend zijn. (Zie www.emissieautoriteit.nl/onderwerpen/co2-efficiency)

Zoals de onderstaande grafiek laat zien zijn er drie sectoren die anno 2018 fors beter presteren dan de beste 10% van Europese bedrijven tien jaar eerder in 2008. De overige zes sectoren presteren precies op of net onder benchmarkniveau, waar de sector vervaardiging van niet-metaalhoudende minerale producten, zoals glas, keramiek en asfalt, gemiddeld de minste prestatie kent.

Uitstootintensieve subsectoren internationaal vergeleken

Onderstaande figuur vergelijkt de situatie in Nederland voor de meest uitstootintensieve bedrijfstakken met die in omringende landen. Daaruit blijkt dat vooral de basismetaal en de basischemie (in 2018) uitstootintensiever waren dan in de omringende landen (België, VK, Duitsland) en ten opzichte van de groep EU15 plus Noorwegen en Zwitserland. Ook de afvalverwerkende bedrijven (voor het Nederlandse klimaatbeleid behorend tot de industrie) waren in Nederland veel uitstootintensiever per euro toegevoegde waarde dan in de landen om ons heen. Dit komt grofweg overeen met de uitkomsten van de NEa-analyse. Daarentegen zijn bouwmaterialenproducenten veel minder uitstootintensief dan elders in Europa. Dit verschilt sterk met de relatief slechte prestatie van bedrijven die niet-metaalhoudende minerale producten (zoals glas, keramiek, asfalt) maken volgens het NEa onderzoek. Mogelijk komt dit door een verschillende afbakening van deze bedrijfstakken of door de beperking van onderstaande figuur tot de EU-15, Noorwegen en Zwitserland.