1. Verduurzaming industrie: nationaal

De Nederlandse industrie stootte in 2021 39 procent minder broeikasgas uit dan in 1990, ondanks dat de industriële productie gegroeid is. De uitstoot van de Nederlandse industrie is sinds 2015 ongeveer hetzelfde gebleven.

Uitstoot Nederlandse industrie 2021 blijft gelijk aan 2020

De Nederlandse industrie stootte in 2021 zo’n 39 procent minder broeikasgassen uit dan in 1990. In de afgelopen dertig jaar drong de industrie met ruim 33 Mton vooral de uitstoot van overige broeikasgassen (onder andere methaan CH₄ en lachgas N₂O; relatief krachtige broeikasgassen vergeleken met CO₂) sterk terug. De uitstoot van CO₂ door de industrie ligt in 2021 7,5 Mton lager dan in 1990 en dat is vooral in de periode 1990-1995 gerealiseerd. In 2021 was er sprake van een minieme daling van 0,2 Mton ten opzichte van 2020.

Als we kijken naar de ontwikkeling van de industriële productie over de gehele periode sinds 1990, dan is er sprake van absolute ontkoppeling: een toename van de industriële productie ging gepaard met een lagere industriële uitstoot van broeikasgassen. In 2021 was de industriële productie zo’n 40 procent hoger dan in 1990. De uitstoot van de Nederlandse industrie is sinds 2015 ongeveer gelijk gebleven. De structurele daling is daarmee tot stilstand gekomen. Voor een deel komt dat doordat de industriële productie in de periode 2015-2021 met 12 procent gegroeid is. Voor de periode na 2015 is er nog wel sprake van een relatieve ontkoppeling: de industriële productie groeide in deze periode sterker dan de industriële uitstoot van broeikasgassen.

Uitstoot broeikasgassen (CO2-equivalenten) Nederlandse industrie (inclusief afvalverwerkende industrie), 1990-2021

Uitstoot broeikasgassen (CO2-equivalenten) Nederlandse industrie (inclusief afvalverwerkende industrie), 1990-2021
Jaartal	Broeikasgasemissie	CO2	Overige broeikasgas
1990	86,4	54,4	32,1
1995	81,9	49,9	32,1
2000	74,3	49,6	24,7
2005	66,3	50,2	16
2010	58,8	49,1	9,7
2015	54,5	46,5	7,9
2016	55	47,6	7,5
2017	55,9	48,9	7,1
2018	54,7	48,5	7
2019	53,9	47,3	6,6
2020	53,1	47,1	6
2021*	53,1	46,9	6,1

*voorlopige cijfers

*Berekend volgens CBS-methode: Het CBS heeft sinds 2021 een methodiek ontwikkeld om een eerste inschatting van de broeikasgasemissies beschikbaar te stellen op basis van kwartaalcijfers. Op basis van vier kwartaalcijfers is dan in maart van het jaar t+1 reeds een voorlopige jaartotaal beschikbaar voor jaar t. Eerder waren enkel de jaarcijfers beschikbaar. De emissies worden bepaald volgens de volgende methode: empirisch waargenomen activiteit en een van te voren vastgestelde emissiefactor. Voor enkele sectoren is er voldoende waarneming op kwartaalbasis om via deze methode een betrouwbare schatting te kunnen maken. Als er op maand- of kwartaalbasis niet voldoende specifieke waarneming van de activiteit mogelijk is, dan kan worden teruggevallen op de methode van een raming op basis van een verklarende variabele die de ontwikkeling aangeeft.

Bron: Emissieregistratie (RIVM e-PRTR), Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Brontabel als csv (292 bytes)

Aandeel Nederlandse industrie in totale uitstoot

De industrie stoot 33 procent uit van alle broeikasgassen (in CO₂-equivalenten) in Nederland. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De uitstootintensieve industrie is sterk geconcentreerd in vijf geografische clusters: Noord-Nederland (Eemsdelta), Zeeland-West Brabant, Noordzeekanaalgebied, Rotterdam-Moerdijk en Chemelot (Limburg). Daarnaast is er nog een cluster zes, bestaande uit negen bedrijfstakken die geografisch verspreid zijn over heel Nederland, onder andere in de papier-, bouwmaterialen- en voedingsmiddelenproductie. In onderstaande grafiek zien we dat de emissies van de clusters Noordzeekanaalgebied, Rotterdam-Moerdijk, Chemelot en Cluster zes in 2021 in vergelijking met 2020 nagenoeg gelijk zijn gebleven. Cluster Noord-Nederland kent daarentegen een toename in emissie en cluster Zeeland-West-Brabant een lichte daling.

Broeikasuitstoot per regionaal cluster (in megaton CO2-equivalenten) binnen ETS, 2017-2021

Broeikasuitstoot per regionaal cluster (in megaton CO2-equivalenten) binnen ETS, 2017-2021
	Cluster Noord-Nederland	Cluster Zeeland-West Brabant	Cluster Noordzeekanaalgebied	Cluster Rotterdam-Moerdijk	Cluster Chemelot	Cluster Zes
2017	12,61	11,466608	16,553	31,65386	4,7485	14,388351
2018	12,53	11,534301	16,5348	29,00562	4,6434	13,160127
2019	11,35	11,614891	15,6996	27,862765	4,6504	12,513161
2020	7,88	11,211059	12,260661	24,975433	4,651593	13,236472
2021	9,139644	10,642704	12,862922	25,594715	4,501697	13,393412

Emissiehandel (ETS) is een marktinstrument waarbij vragers en aanbieders handelen in emissierechten. Hierdoor krijgt broeikasgasuitstoot een prijs. Voor grote industriële bedrijven die broeikasgassen uitstoten is het verplicht om deel te nemen aan emissiehandel. In totaal doen in Nederland ongeveer 450 bedrijven mee aan emissiehandel. Dit zijn bedrijven die elektriciteit opwekken, metaal produceren, chemische producten vervaardigen, enzovoorts. De in de grafiek gepresenteerde cijfers hebben dus niet alleen betrekking op de industrie, maar omvatten ook de uitstoot van bijvoorbeeld energie-, en kwekerij- en tuindersbedrijven.
Bij de analyse zijn de emissiecijfers van Nederlandse bedrijven die deelnemen aan ETS op basis van de vestigingsplaatsen ingedeeld naar clusters die zijn gebaseerd op samenhangende industriële activiteiten.

Bron: Nederlandse Emissieautoriteit, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Brontabel als csv (436 bytes)

Industrie investeerde in 2019 ruim 600 miljoen euro in milieu

In 2019 investeerde bedrijven in de (klimaatsector) industrie 613 miljoen euro in milieu. Uitgedrukt als aandeel in de totale investeringen is dat 4,5 procent. Van de milieu-investeringen door bedrijven is bijna 94 procent, besteed aan voorzieningen die tot een betere luchtkwaliteit en een schonere energievoorziening moeten leiden. In de periode 2015-2019 is het aandeel van de milieu-investeringen in de totale investeringen licht toegenomen.

Binnen de industrie is het aandeel het grootst in de chemische - en basismetaal industrie. Beide bedrijfstakken kennen ook – internationaal gezien - een hoge emissie-intensiteit. In de bedrijfstakken elektrische apparaten en reparatie van machines is het aandeel het kleinst. Zie gerelateerde grafieken.

Aandeel milieu-investeringen in totale investering in de industrie, 2015-2019

Aandeel milieu-investeringen in totale investering in de industrie, 2015-2019
	Aandeel milieu-investeringen
2015	3,2%
2016	3,6%
2017	3,5%
2018	0
2019	4,5%

Het CBS beschikt niet over gegevens over 2018. Het gaat hier om de klimaatsector Industrie. De industrie is afgebakend volgens de definitie in het nationale beleid m.b.t. de Klimaattafel Industrie in het Klimaatakkoord.

Brontabel als csv (86 bytes)

Aandeel milieu-investeringen in de totale investeringen in de industrie per bedrijfstak met hoogste aandeel 2019
	Aandeel milieu-investeringen
Chemische industrie	11,2
Basismetaalindustrie	10,6
Elektrotechnische industrie	10
Bouwmaterialenindustrie	5,6
Metaalproductenindustrie	4,4

Brontabel als csv (176 bytes)

Aandeel milieu-investeringen in de totale investeringen in de industrie per bedrijfstak - de vijf bedrijfstakken met laagste aandeel in 2019 - (in %)
	Aandeel milieu-investeringen
Overige transportmiddelenindustrie	1,5
Farmaceutische industrie	0,9
Overige industrie	0,8
Elektrische apparatenindustrie	0,5
Reparatie en installatie van machines	0,2

Brontabel als csv (207 bytes)