2. Regio's in internationaal perspectief

Innovatieve regio’s in Europa

Van de 12 Nederlandse provincies behoren er drie tot de 38 innovatieleiders van Europa: de groep van meest innovatieve regio’s van Europa. Deze regio’s scoren 25 procent of meer boven het gemiddelde van de Europese Unie (EU). De provincies Noord-Holland (plek 28) en Utrecht (plek 29) staan in de top 30. Dit blijkt uit het Regional Innovation Scoreboard van 2021. Daarin vergelijkt de Europese Commissie (EC) de innovatiekracht van 240 regio’s uit 26 EU-landen. Zo wordt de Regional Innovation Index (RII) samengesteld. De EC maakt die vergelijking aan de hand van 21 indicatoren. Denk daarbij aan indicatoren voor de prestaties op het gebied van innovatie (bijvoorbeeld patenten), de inzet op innovatie (bijvoorbeeld R&D-subsidies) en de omgeving waarin de innovatie plaatsvindt (bijvoorbeeld de aanwezigheid van kennisinstellingen). Bekijk onderstaande kaart en tabel voor de RII-scores van de Nederlandse provincies in 2021.

Alle Nederlandse provincies doen het beter dan in 2014, en met name Limburg. Ook dit laat zien dat de sterke internationale positie van Nederland breed gedragen wordt. Wel is het zo dat Zuid-Holland in het Regional Innovation Scoreboard 2019 nog innovatieleider was. In de vergelijking van 2021 heeft het die status niet meer. Dit heeft echter te maken met de aangepaste definitie van innovatieleider; een regio is nu innovatieleider als het 25 procent of meer boven het gemiddelde in de EU scoort. Dit was tot 2021 20 procent. Volgens de oude definitie zou Zuid-Holland, nog wel als innovatieleider worden gezien. De provincie behoort in 2021 nog wel tot de ‘sterke’ regio’s. De provincie scoorde in 2021 relatief minder op het gebied van R&D-uitgaven door de publieke sector en verkoop van innovatieve producten (verkoop van innovaties die nieuw zijn voor de markt of nieuw voor het bedrijf).

Onderstaande kaart onderstreept dat Nederland, in vergelijking met veel andere Europese landen, redelijk sterk is in de breedte. Voor elk land is gekeken naar regio’s die innovatieleider zijn. Een innovatieleider is een regio met een score van 125 of meer. In de kaart zien we het aantal regionale innovatieleiders als percentage van het totaal aantal regio’s in een land: hoe hoger het percentage is, hoe sterker een land in de breedte is. Zwitserland steekt er met kop en schouders bovenuit, gevolgd door België, Zweden en Finland. Na Duitsland en Noorwegen komt Nederland.

Sterke concurrentiepositie Nederlandse provincies

De concurrentiepositie van Nederlandse provincies is goed. Dat blijkt uit de laatste uitgave van de Regional Competitiveness Index (RCI) van de EC. Deze ranglijst is gebaseerd op de methodiek van de Global Competitiveness Index (GCI) van het World Economic Forum (meer informatie over de GCI). Alle Nederlandse provincies scoren boven het EU-gemiddelde. Zie hiervoor de kaart RCI 2019 (Nederland: 100 procent). Ze zijn aantrekkelijk voor bedrijven (groot/klein, jong/oud) en bewoners. Het beeld van de RCI komt overeen met het beeld uit het Regional Innovation Scoreboard (zie hierboven). Ook daarin staat de provincie Utrecht in de top van meest competitieve regio’s (18e plek van 239 regio’s). In de RCI scoort Utrecht vooral goed op infrastructuur en hoger onderwijs en innovatie in brede zin. Naast Utrecht behoren ook Flevoland, Noord-Holland, Zuid-Holland en Noord-Brabant tot de top 20 in Europa. De slechtst scorende Nederlandse provincie is Friesland (86e plek). Deze provincie scoort wat minder op het thema innovatie. Toch scoort Friesland altijd nog beter dan het Europese gemiddelde. Zie hiervoor onderstaande kaart RCI Nederlandse provincies 2019.