2. Een ondernemende beroepsbevolking

Een ondernemersvriendelijk land

De National Entrepreneurship Context Index (NECI) geeft aan hoe ondernemersvriendelijk een land is. Volgens de NECI van de Global Entrepreneurship Monitor 2019/2020 staat Nederland in 2020 op de tweede plek van de 54 deelnemende landen. Nederland scoort vooral goed op het gebied van fysieke, commerciële en juridische infrastructuur en culturele en sociale normen. Daarnaast is er in Nederland een uitstekend ondernemersklimaat op het gebied van financiering, belasting en samenwerking met universiteiten.

Ondernemen vanuit kansen, niet vanuit noodzaak
Nederland scoort volgens het NECI-rapport het hoogst op ondernemersfinanciering, ondernemerschaponderwijs voor scholieren en op het verminderen van belemmeringen voor de interne markt. Driekwart van de volwassenen vindt het makkelijk om een bedrijf te starten in Nederland. Dat is 12 procent in Griekenland. Ook starten ondernemers in Nederland relatief vaak met een bedrijf als ze kansen zien in plaats vanuit noodzaak. Volgens het NECI-rapport hebben inspanningen van de overheid in de afgelopen decennia ook bijgedragen aan gunstige omstandigheden. Door regelgeving te versoepelen en een gunstiger klimaat voor nieuwe ondernemers te scheppen, is het relatief aantrekkelijk om een bedrijf te starten in Nederland.

Nederland koploper ondernemerschapscultuur

Het ondernemersklimaat in de lidstaten van de Europese Unie (EU) wordt door de Europese Commissie beoordeeld op negen indicatoren. Zie hiervoor onderstaande grafiek. Nederland is koploper op ondernemerschapscultuur (entrepreneurship), staat op de tweede plaats voor doorstartmogelijkheden (second chance) en is nummer drie met administratieve lastendruk voor startende ondernemers (responsive administration). Nederland doet het volgens de ervaringen van ondernemers internationaal gezien minder goed op  beleid voor staatssteun en aanbestedingen voor het mkb (state aid and public procurement): nummer 24.

Opkomst zzp'ers

Van de werkzame beroepsbevolking voorziet een deel zelfstandig in zijn of haar inkomen. Dit percentage is in Nederland in tien jaar tijd toegenomen van 12,5 procent tot meer dan 15,5 procent. Dat komt vooral door de opkomst van de zzp’er. Eind 2019 lag het Nederlandse percentage ruim boven het gemiddelde van de Eurozone. Zie onderstaande grafiek.

Beleving ondernemerschap

In bijna geen enkel land zijn ondernemers zo positief over hun carrièrekeuze als in Nederland. Verreweg de meeste mensen in Nederland worden ondernemer omdat ze kansen zien en niet vanuit noodzaak. Maar een beperkt deel van de ondernemers wil in de komende vijf jaar het  personeelsbestand uitbreiden.

Startupklimaat sterk verbeterd

Het klimaat voor startups in Nederland is de afgelopen jaren sterk verbeterd. In de jaarlijkse Genome ranking voor startupecosystemen in de wereld staat het Nederlandse ecosysteem in 2020 op de 12e plaats. Dit is drie plaatsen hoger dan in 2019 en zeven plaatsen hoger dan in 2017. Het gaat in deze ranking om ‘Amsterdam-StartupDelta’. Dat is het gebied binnen een straal van 100 kilometer rond Amsterdam. Het Nederlandse ecosysteem is na Groot-Londen en Groot-Stockholm het derde ecosysteem binnen Europa.

Kenmerken Nederlandse startupecosysteem
Volgens Startup Genome komt de hogere waardering voor het Nederlandse ecosysteem vooral door de logistieke en sociale verbondenheid met de wereld. Wat ook meespeelt is dat het aantal startups is toegenomen. Bovendien zijn de investeringen gestegen. Toch scoort het Nederlandse ecosysteem op het gebied van investeringen nog steeds beneden gemiddeld. Vooral waar het gaat om de financiering en doorgroei van scale-ups (startups die zich verder ontwikkeld hebben en al wat groter zijn geworden). De kleine lokale markt wordt voor Amsterdam-StartupDelta als nadeel gezien. Daar staat weer tegenover dat er vele mogelijkheden zijn om vanuit Amsterdam internationale markten te betreden.