3. Intellectuele-eigendomsrechten
Voor de uitvinding van een proces of product kan de uitvinder octrooi (patent) aanvragen en zo het intellectuele eigendomsrecht verkrijgen. Als in een land veel patenten worden aangevraagd, zegt dat wat over de innovatiekracht van dat land. Het geeft aan in welke mate bedrijven en kennisinstellingen kansen zien om technologische kennis te benutten voor commerciële doeleinden. Vanuit Nederland komen relatief veel aanvragen.
Veel octrooiaanvragen vanuit Nederland
Nederland behoort al jaren tot de top tien van Europese landen met de meeste octrooiaanvragen bij het European Patent Office (EPO). Kijken we naar het aantal octrooiaanvragen in verhouding tot het bruto binnenlands product (bbp)? Dan stond Nederland in 2021 op de vijfde plek van alle lidstaten van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en op de vierde plek binnen de Europese Unie (EU-27). Sinds 2015 daalt de score van Nederland wel, gedreven door ontwikkelingen bij enkele grote bedrijven.
Octrooiaanvragen per bbp: top 5 OESO-lidstaten, 2015-2021 (US$ mld, constante prijzen 2015, constante PPPS)
| Zwitserland | Zweden | Denemarken | Finland | Nederland | |
|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 13,01 | 7,98 | 6,89 | 8,56 | 8,39 |
| 2016 | 13,09 | 7,22 | 6,45 | 7,50 | 7,88 |
| 2017 | 12,97 | 7,51 | 7,06 | 7,27 | 7,86 |
| 2018 | 13,65 | 7,90 | 7,90 | 6,92 | 7,79 |
| 2019 | 14,00 | 8,39 | 7,88 | 6,74 | 7,42 |
| 2020 | 14,10 | 8,63 | 8,06 | 7,68 | 7,11 |
| 2021 | 14,13 | 9,20 | 8,39 | 8,29 | 6,98 |
Octrooiaanvragen per bbp naar land van aanvrager: top 10 landen OECD, 2021 (US$ mld, constante prijzen 2015, constante PPPS)
| Octrooiaanvragen per bbp naar land van aanvrager, 2021 (US$ mld, constante prijzen 2015, constante PPPs) | |
|---|---|
| Zwitserland | 14,13 |
| Zweden | 9,20 |
| Denemarken | 8,39 |
| Finland | 8,29 |
| Nederland | 6,98 |
| Duitsland | 6,34 |
| Luxemburg | 5,95 |
| Oostenrijk | 5,07 |
| Israel | 4,64 |
| Belgie | 4,45 |
Handelsmerken en modellen: Nederland bovengemiddeld
Ook handelsmerken en modelrechten worden aangevraagd om intellectueel eigendom vast te leggen. Bij modelrechten gaat het onder meer om bescherming van tekeningen en modellen van het uiterlijk van een gebruiksvoorwerp.
In onderstaande grafiek zien we hoeveel handelsmerken er in de periode 2014-2021 werden aangevraagd, uitgedrukt per miljard euro van het bbp en uitgaande van gemiddelden over twee jaren. Vanaf 2018 stijgt het aantal aanvragen vanuit Nederland. Het aantal merkvragen vanuit de EU is de laatste jaren nog wat sterker gestegen. Wel behoudt Nederland bij deze indicator een positie ruim boven het EU-gemiddelde.
In 2020 was Nederland voor het aanvragen van modelrechten voor het eerst opgeklommen naar een positie boven het EU-gemiddelde. De gerelateerde grafiek voor modellen geeft weer dat de score van Nederland in 2021 licht gedaald is. Gemiddeld in de EU zien we een daling sinds 2018. Die daling doet zich voor in veel individuele EU-landen.
Gemeenschapsmerken incl. merken ingediend bij EUIPO per miljard euro bbp (via koopkrachtpariteiten), 2014-2021
| Merken EU | Merken Nederland | |
|---|---|---|
| 2014 | 6,01 | 6,60 |
| 2015 | 6,14 | 7,11 |
| 2016 | 6,40 | 7,62 |
| 2017 | 6,52 | 7,69 |
| 2018 | 6,55 | 7,54 |
| 2019 | 6,59 | 7,73 |
| 2020 | 6,91 | 8,08 |
| 2021 | 7,39 | 8,11 |
| Modellen EU | Modellen Nederland | |
|---|---|---|
| 2014 | 4,90 | 3,55 |
| 2015 | 4,74 | 3,35 |
| 2016 | 4,70 | 3,62 |
| 2017 | 4,74 | 4,18 |
| 2018 | 4,43 | 3,87 |
| 2019 | 4,10 | 4,04 |
| 2020 | 4,05 | 4,58 |
| 2021 | 3,99 | 4,35 |