1. European Innovation Scoreboard
Nederland staat in 2020, net als in de voorgaande drie jaren, stevig op de vierde plaats in het European Innovation Scoreboard (EIS). Het EIS is een ranglijst van de Europese Commissie die de relatieve prestaties van de EU-landen toont wat betreft onderzoek en innovatie. Nederland behoort tot de kopgroep van zogenoemde innovatieleiders in Europa. Dat zijn landen die meer dan 25 procent hoger dan het EU-gemiddelde scoren.
Nederland handhaaft zich als innovatieleider
Nederland behoort in 2020 samen met Zweden, Finland en Denemarken net als de drie voorgaande jaren tot de kopgroep van zogenoemde innovatieleiders. De scores in de editie van 2020 zijn berekend voor het jaar 2019, uitgaande van de meest recente cijfers voor de gehanteerde indicatoren. De indexscore van Nederland is in de editie van 2020 met 2% gestegen, net als in de vorige editie. Binnen de kopgroep van zogenaamde innovatieleiders deden zich in 2020 geen wijzigingen voor.
In zeven jaar tijd is de Nederlandse innovatiekracht ten opzichte van de EU ongeveer gelijk gebleven. In 2012 scoorde Nederland 29 procent boven het EU-gemiddelde (exclusief het Verenigd Koninkrijk) en in 2019 28 procent boven het EU-gemiddelde. De afstand tot de huidige nummer drie, Denemarken, is vanaf 2012 verkleind van 11 procent tot 5 procent in 2019.
Ontwikkeling Summary Innovation Index: top 5 en gemiddelde EU, 2012-2019
| EU | Zweden | Finland | Denemarken | Nederland | Luxemburg | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2012 | 0,47 | 0,68 | 0,62 | 0,67 | 0,6 | 0,62 |
| 2013 | 0,47 | 0,69 | 0,62 | 0,68 | 0,6 | 0,63 |
| 2014 | 0,46 | 0,68 | 0,61 | 0,67 | 0,59 | 0,6 |
| 2015 | 0,47 | 0,68 | 0,61 | 0,67 | 0,61 | 0,62 |
| 2016 | 0,48 | 0,69 | 0,62 | 0,66 | 0,62 | 0,62 |
| 2017 | 0,49 | 0,7 | 0,63 | 0,67 | 0,62 | 0,61 |
| 2018 | 0,5 | 0,7 | 0,68 | 0,67 | 0,63 | 0,62 |
| 2019 | 0,51 | 0,71 | 0,71 | 0,68 | 0,65 | 0,64 |
EIS wijst op achterblijven ‘commercialiseren van kennis’ in Nederland
De 27 indicatoren van het EIS zijn ingedeeld in 10 categorieën. Relatieve sterktes (meer dan 50% hoger dan het EU-gemiddelde exclusief het Verenigd Koninkrijk) van Nederland liggen bij: Menselijk Kapitaal, Onderzoeksysteem, Innovatievriendelijke omgeving (breedband en ondernemerschap) en Verbindingen (publiek-private interactie en samenwerking bij innovatie door mkb-bedrijven). Op de categorieën Bedrijfsinvesteringen en Verkoopimpact scoort Nederland relatief zwak (lager dan EU-gemiddelde). Bij de laatste gaat het vooral om het commercialiseren van kennis. Dit sluit aan op de kennisparadox: Nederland is goed in het ontwikkelen van kennis, maar presteert minder op het benutten van kennis.
Uit de gerelateerde grafiek is op te maken dat Nederland in vergelijking tot het EU-gemiddelde op diverse indicatoren een verbetering heeft gerealiseerd in de periode 2012-2019. Hierbij springen vooral grote verbeteringen bij risicokapitaalinvesteringen, en bedrijven die investeren in ICT-vaardigheden van het personeel eruit.
Het CBS heeft op verzoek van EZK een analyse uitgevoerd om de lage positie van Nederland bij het niet-R&D-deel van de innovatie-uitgaven te duiden. Een strengere controle van gegevens van met name uitgaven aan machines voor nieuwe of sterk verbeterde producten en processen heeft ertoe geleid dat Nederland met ingang van verslagjaar 2012 sterk lager is gaan scoren op de betreffende indicator. Het CBS geeft ook aan dat er verschillen tussen lidstaten zijn bij de enquêtering en plausibiliteitscontroles. Dit kan betekenen dat de score die Nederland in het EIS heeft bij het niet-R&D-deel van de innovatie-uitgaven niet goed internationaal vergelijkbaar is.
Score op deelonderwerpen European Innovation Scoreboard: Nederland, Zweden en EU, 2019
| Nederland | Zweden | EU | |
|---|---|---|---|
| Human resources | 0,64 | 0,79 | 0,42 |
| Research systems | 0,82 | 0,78 | 0,42 |
| Innovation-friendly environment | 0,85 | 0,94 | 0,53 |
| Finance and support | 0,68 | 0,69 | 0,57 |
| Firm investments | 0,42 | 0,75 | 0,56 |
| Innovators | 0,66 | 0,61 | 0,53 |
| Linkages | 0,69 | 0,67 | 0,45 |
| Intellectual assets | 0,56 | 0,65 | 0,50 |
| Employment impacts | 0,61 | 0,74 | 0,48 |
| Sales impacts | 0,61 | 0,58 | 0,65 |
| | 2012 | 2019 |
|---|---|---|
| New doctorate graduates | 123,1 | 118,8 |
| Population completed tertiary education | 169,4 | 157,8 |
| Lifelong learning | 188,9 | 187,6 |
| International scientific co-publications | 219,1 | 208,5 |
| Scientific publications among top 10% most cited | 168 | 156,8 |
| Foreign doctorate students | 251,8 | 243,6 |
| Broadband penetration | 150 | 152,2 |
| Opportunity-driven entrepreneurship | 244,3 | 171,7 |
| RD expenditure in the public sector | 120,2 | 100 |
| Venture capital investments | 108,5 | 143,6 |
| RD expenditure in the business sector | 84,6 | 100 |
| Non-RD innovation expenditure | 106 | 11,2 |
| Enterprises providing ICT training | 84,6 | 116,7 |
| SMEs with product or process innovations | 139,7 | 155,4 |
| SMEs with marketing or organisational innovations | 88,6 | 85,7 |
| SMEs innovating in-house | 129,6 | 131,7 |
| Innovative SMEs collaborating with others | 167,1 | 163,2 |
| Public-private co-publications | 219,2 | 203,9 |
| Private co-funding of public RD expenditures | 133,7 | 127 |
| PCT patent applications | 114,3 | 117,5 |
| Trademark applications | 112,9 | 112,9 |
| Design applications | 84,3 | 105 |
| Employment in knowledge-intensive activities | 154,1 | 150 |
| Employment fast-growing firms innovative sectors | 109,6 | 111 |
| Medium and high tech product exports | 68,7 | 83,5 |
| Knowledge-intensive services exports | 121,3 | 119 |
| Sales of new-to-market and new-to-firm innovations | 65,2 | 77,6 |