1. European Innovation Scoreboard: innovatiekracht Nederland
Op het European Innovation Scoreboard (EIS) staan de prestaties van EU-landen waar het gaat om onderzoek en innovatie. Op deze ranglijst staat Nederland in 2022 op de vierde plek. Dit betekent dat Nederland een plaats gestegen is ten opzichte van vorig jaar. Nederland behoort verder tot de kopgroep van zogenoemde innovatieleiders in Europa.
Nederland heeft status van innovatieleider
Nederland bevindt zich samen met Zweden, Finland, Denemarken en België in de kopgroep van innovatieleiders in de EU. Een land wordt tot de innovatieleiders gerekend bij een totaalscore die meer dan 25 procent boven het EU-gemiddelde ligt. Met een score van 29 procent boven het EU-gemiddelde voldoet Nederland hier zelfs ruim aan. De score van Nederland is met 1,4 procent gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. In de EU steeg de score gemiddeld genomen met 0,6 procent. Hoewel Nederland ruimschoots aan het criterium voor innovatieleiderschap voldoet, is de voorsprong van Nederland ten opzichte van het EU-gemiddelde over een periode van zeven jaar gedaald. In 2015 scoorde Nederland nog 32 procent boven het EU-gemiddelde.
Ontwikkeling Summary Innovation Index: top 5 en gemiddelde EU, 2015-2022
| EU | Zweden | Finland | Denemarken | Nederland | Belgie | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 0,49 | 0,68 | 0,64 | 0,67 | 0,65 | 0,62 |
| 2016 | 0,5 | 0,69 | 0,64 | 0,68 | 0,66 | 0,62 |
| 2017 | 0,5 | 0,7 | 0,64 | 0,69 | 0,67 | 0,63 |
| 2018 | 0,51 | 0,7 | 0,67 | 0,68 | 0,68 | 0,64 |
| 2019 | 0,51 | 0,7 | 0,67 | 0,68 | 0,69 | 0,63 |
| 2020 | 0,53 | 0,73 | 0,68 | 0,72 | 0,69 | 0,68 |
| 2021 | 0,54 | 0,73 | 0,7 | 0,73 | 0,69 | 0,68 |
| 2022 | 0,54 | 0,74 | 0,73 | 0,73 | 0,7 | 0,7 |
Sterke en zwakke punten
EIS meet de innovatiescore op basis van 32 indicatoren, die zijn ingedeeld in twaalf categorieën. Hoe scoort Nederland in de verschillende categorieën? Relatief goed (meer dan 50 procent hoger dan het EU-gemiddelde) op:
- menselijk kapitaal (‘Human resources’);
- onderzoeksysteem (‘Attractive research systems’);
- digitalisering (‘Digitalisation’);
- gebruik van informatietechnologie (‘Use of information technologies’;
- verbindingen (‘Linkages’; publiek-private interactie en samenwerking bij innovatie door mkb-bedrijven).
Nederland scoort relatief slecht (lager dan het EU-gemiddelde) op de categorieën bedrijfsinvesteringen (‘Firm investments’) en verkoopimpact (‘Sales impacts’). Bij verkoopimpact gaat het vooral om het commercialiseren van kennis. Nederland is blijkbaar goed in het ontwikkelen van kennis, maar presteert minder op het benutten van kennis (dit wordt wel aangeduid als de ‘kennisparadox’).
Score op deelonderwerpen European Innovation Scoreboard: Nederland, Zweden en EU, 2022
| Nederland | Zweden | EU | |
|---|---|---|---|
| Human resources | 0,74 | 0,77 | 0,42 |
| Research systems | 0,85 | 0,78 | 0,42 |
| Digitalisation | 0,95 | 0,86 | 0,58 |
| Finance and support | 0,78 | 0,74 | 0,66 |
| Firm investments | 0,48 | 0,80 | 0,62 |
| Use of information technologies | 0,73 | 0,91 | 0,45 |
| Innovators | 0,63 | 0,85 | 0,60 |
| Linkages | 0,67 | 0,51 | 0,37 |
| Intellectual assets | 0,62 | 0,69 | 0,56 |
| Employment impacts | 0,66 | 0,82 | 0,52 |
| Sales impacts | 0,62 | 0,71 | 0,69 |
| Environmental sustainability | 0,74 | 0,53 | 0,61 |
| | 2015 | 2022 |
|---|---|---|
| New doctorate graduates | 77,1 | 85,2 |
| Population completed tertiary education | 188,1 | 188,1 |
| Lifelong learning | 275,6 | 275,6 |
| International scientific co-publications | 212,8 | 199 |
| Most cited publications | 165,1 | 158,9 |
| Foreign doctorate students | 233,8 | 281,7 |
| Broadband penetration | 148,5 | 138,5 |
| People with above basic overall digital skills | 200 | 200 |
| RD expenditure in the public sector | 101,6 | 95,5 |
| Venture capital investments | 104,2 | 127,7 |
| Government support for business RD | 102 | 135,5 |
| RD expenditure in the business sector | 105,4 | 100,7 |
| Non-RD Innovation expenditures | 39 | 38,3 |
| Innovation expenditures per employee | 91,9 | 87 |
| Enterprises providing ICT training | 87,5 | 125 |
| Employed ICT specialists | 200 | 200 |
| Product innovators (SMEs) | 154 | 103,4 |
| Business process innovators (SMEs) | 118,9 | 105,8 |
| Innovative SMEs collaborating with others | 198,4 | 161,9 |
| Public-private co-publications | 332,4 | 326,5 |
| Job-to-job mobility of HRST | 229,4 | 139,6 |
| PCT patent applications | 123,3 | 119,3 |
| Trademark applications | 105,8 | 105,6 |
| Design applications | 72,4 | 109 |
| Employment in knowledge-intensive activities | 170,1 | 170,1 |
| Employment in innovative enterprises | 134,6 | 90,4 |
| Medium and high tech goods exports | 72 | 89 |
| Knowledge-intensive services exports | 125,6 | 110,2 |
| Sales of innovative products | 88,5 | 60,3 |
| Resource productivity | 221,7 | 193,7 |
| Air emissions by fine particulate matter | 108,5 | 107,9 |
| Environment-related technologies | 77,5 | 71,9 |
Gerelateerde grafiek ‘Deelindicatoren EIS, scores Nederland, 2015-2022’
In deze gerelateerde grafiek kunnen we zien dat Nederland het op diverse indicatoren beter is gaan doen in de periode 2015-2022. Dat is het sterkst (meer dan 40 procent) bij de indicatoren over modelaanvragen (‘Design applications’, bedrijven die investeren in ICT-vaardigheden van het personeel (‘Enterprises providing ICT training ). Dalingen doen zich ook voor bij diverse indicatoren. De dalingen zijn het sterkst (meer dan 30%) bij baanmobiliteit in wetenschap en technologie (‘Job-to-job mobility in HRST’), het aandeel productinnoveerders in het mkb (‘Product innovators (SMEs)’ en de omzet met innovatieve producten (‘Sales of innovative products’).
Opvallend is de lage positie van Nederland bij het niet-R&D-deel van de innovatie-uitgaven (‘Non-R&D innovation expenditures’). Het CBS heeft op verzoek van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) een analyse uitgevoerd om dit te duiden. Het CBS geeft aan dat de meting voor Nederland verbeterd is door strengere controles vanaf 2012. Dit heeft vooral geleid tot een lagere vaststelling van uitgaven aan machines voor nieuwe of sterk verbeterde producten en processen. Hierdoor scoorde Nederland met ingang van verslagjaar 2012 veel lager op de genoemde indicator, ook internationaal. Volgens het CBS zijn er verschillen tussen lidstaten bij de enquêtering en plausibiliteitscontroles. Dit kan betekenen dat de score die Nederland in het EIS heeft bij het niet-R&D-deel van de innovatie-uitgaven niet goed internationaal vergelijkbaar is.