Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO)

Via de fiscale regeling WBSO stimuleert het kabinet ondernemers in alle bedrijfssectoren om meer te investeren in onderzoek en ontwikkeling (R&D, ook wel S&O genoemd). Met WBSO kunnen ondernemers hun loonkosten en andere kosten en uitgaven van S&O-projecten verlagen. Daarvoor ontvangen zij een korting op de loonbelasting. Zelfstandig ondernemers ontvangen een vaste aftrek voor S&O. Daarnaast is er nog een extra tegemoetkoming voor starters.

Belangrijkste resultaten

De omvang van de (vastgestelde) S&O-uitgaven nam in 2021 verder toe. In 2021 bedroeg dit 6,14 miljard euro en daarmee is deze 2,5 procent hoger dan in 2020 (5,99 miljard euro). Bovendien is dit de hoogste omvang van (vastgestelde) S&O-uitgaven sinds het begin van de regeling.
Het (vastgestelde) aantal bedrijven dat gebruik maakte van de WBSO in 2021 bedroeg 19.410. Dat aantal is ongeveer één procent minder dan in 2020.
Dankzij de WBSO hebben bedrijven in 2021 in totaal ruim 1,4 miljard euro korting ontvangen op hun te betalen loonheffingen. In 2021 lagen de voordeelpercentages tijdelijk hoger om bedrijven extra te ondersteunen tijdens de coronacrisis.

Feiten en cijfers

Het (vastgesteld) aantal bedrijven dat gebruik maakte van de WBSO nam in de periode 2015-2021 geleidelijk af van 21.940 naar 19.410. De grootste afname vond plaats in de periode 2016-2018, waarna het aantal gebruikers zich de laatste jaren heeft gestabiliseerd. Uit onderzoek van RVO en het CBS blijkt dat de grootste terugloop van het aantal gebruikers met name kwam door een afname van nieuwkomers (klik hier om meer over het onderzoek te lezen). Het afnemend aantal WBSO-gebruikers betekent niet direct dat het bereik van de regeling onder R&D-bedrijven in Nederland afneemt. Het aantal structurele WBSO-gebruikers, evenals de totale omvang van S&O, blijft op peil.

De omvang van de (vastgestelde) S&O-uitgaven, die met de WBSO werden ondersteund, nam in dezelfde periode toe van 5,2 miljard euro naar 6,1 miljard euro. Historisch is 2021 tot nu toe het jaar met de hoogste totale S&O-uitgaven.

Aantal bedrijven en zelfstandigen met vastgestelde WBSO, 2011-2021 en RDA, 2012-2015

Aantal bedrijven en zelfstandigen met vastgestelde WBSO, 2011-2021 en RDA, 2012-2015 WBSO
	WBSO	waarvan tevens RDA
2011	20750	0
2012	8580	12920
2013	6960	14810
2014	6600	15300
2015	6620	15320
2016	21457	0
2017	20434	0
2018	19439	0
2019	19321	0
2020	19678	0
2021	19410	0

In de publicatie ‘Focus op research and development - de WBSO in 2020’ wordt een groter aantal S&O-bedrijven vermeld. De gegevens in de ‘Focus’-publicatie zijn gebaseerd op voorgenomen/geplande S&O-werkzaamheden. In bovenstaande figuren worden vastgestelde aantallen weergegeven. Die liggen lager, doordat een deel van de bedrijven de geplande S&O-werkzaamheden niet heeft gerealiseerd om diverse redenen.

Bron: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Brontabel als csv (192 bytes)

Omvang van de loonsom en uitgaven die vallen onder de WBSO, 2011-2021 en RDA 2012-2015, vaststellingen (€ mln) WBSO
	SenO-uitgaven RDA	SenO-uitgaven niet loonsom	SenO-loonsom WBSO
2011	0	0	3174
2012	1443	0	3424
2013	1742	0	3391
2014	1804	0	3490
2015	1823	0	3345
2016	0	2086	3385
2017	0	2077	3418
2018	0	2036	3434
2019	0	2156	3656
2020	0	2184	3803
2021	0	2235	3901

Bron: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Brontabel als csv (260 bytes)

Verzilverd beleidsbudget (exclusief zelfstandigen), 2011-2021 (€ mln)

Verzilverd beleidsbudget (exclusief zelfstandigen), 2011-2021 (€ mln) WBSO/RDA
WBSO en RDA: gebruik beleidsbudget 2011-2021	Verzilverd beleidsbudget WBSO	Verzilverd beleidsbudget RDA
2011	915	0
2012	731	135
2013	766	202
2014	780	232
2015	769	154
2016	1208	0
2017	1182	0
2018	1074	0
2019	1182	0
2020	1226	0
2021	1411	0

Het verzilverd beleidsbudget WBSO betreft het bedrag dat bedrijven van hun te betalen loonheffingen hebben afgetrokken. Met het gebruikte beleidsbudget RDA (2011-2015) hebben bedrijven hun fiscale winst verlaagd.

Bron: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Brontabel als csv (251 bytes)

Verzilverde beleidsbudget S&O-aftrek zelfstandigen, 2016-2021 (€ mln) Aftrek speur- en ontwikkelingswerk
	Verzilverd beleidsbudget S en O-aftrek zelfstandigen
2016	5
2017	5
2018	5
2019	5
2020	5
2021	5

Bron: Miljoenennota Brontabel als csv (103 bytes)

Regionale verdeling van WBSO-gebruikers, 2021

Hieronder is de verdeling weergegeven van het aantal unieke WBSO-bedrijven als percentage van het totaal aantal bedrijfsvestigingen voor de 40 COROP-gebieden. Uit de cijfers blijkt dat in 2020 de drie regio’s met daarin een technische universiteit (Twente, Delft en Eindhoven) een bovengemiddeld aantal S&O-bedrijven kent ten opzichte van het totaal aantal bedrijfsvestigingen in de regio.

Inhoudingsplichtigen WBSO als percentage van het aantal bedrijfsvestigingen (alleen BV en NV; bron CBS), 2021

Inhoudingsplichtigen WBSO als percentage van het aantal bedrijfsvestigingen (alleen BV en NV; bron CBS), 2021 WBSO
COROP naam	Aandeel
Oost-Groningen	3,60%
Delfzijl e.o.	3,60%
Overig Groningen	5,50%
Noord-Friesland	3,50%
Zuidwest-Friesland	5,90%
Zuidoost-Friesland	4,60%
Noord-Drenthe	3,80%
Zuidoost-Drenthe	4,70%
Zuidwest-Drenthe	3,30%
Noord-Overijssel	4,60%
Zuidwest-Overijssel	5,60%
Twente	7,40%
Veluwe	4,20%
Achterhoek	5,40%
Arnhem Nijmegen	4,30%
Zuidwest-Gelderland	3,60%
Utrecht	3,50%
Kop van Noord-Holland	4,20%
Alkmaar e.o.	3,20%
IJmond	2,00%
Agglomeratie Haarlem	2,20%
Zaanstreek	2,70%
Groot-Amsterdam	3,40%
Het Gooi en Vechtstreek	2,20%
Agglomeratie Leiden en Bollenstreek	3,60%
Agglomeratie �s-Gravenhage	2,70%
Delft en Westland	7,40%
Oost-Zuid-Holland	2,80%
Groot-Rijnmond	2,70%
Zuidoost-Zuid-holland	2,80%
Zeeuwsch-Vlaanderen	2,20%
Overig Zeeland	3,40%
West-Noord-Brabant	3,40%
Midden-Noord-Brabant	4,00%
Noordoost-Noord-Brabant	4,60%
Zuidoost-Noord-Brabant	6,80%
Noord-Limburg	4,70%
Midden-Limburg	3,60%
Zuid-Limburg	3,40%
Flevoland	3,70%

Het aantal vestigingen in 2021 betreffen voorlopige cijfers (bron CBS).

Bron: CBS Brontabel als csv (1 kB)

Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO)