Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO)
De Europese Unie (EU) wil de economische verschillen tussen de Europese regio's verkleinen. Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert projecten voor het MKB die de economie slimmer, sterker en groener maken.
In het kort
- In 2023 worden de laatste projecten van de Interreg V periode (2014-2020, met een uitloop naar 2023) afgerond en is in 2022 gestart met projecten voor de nieuwe Interreg VI periode (2021-2027).
- Nederland ontving 510 miljoen euro van de Europese Unie (EU) voor vier regionale EFRO-programma's (Interreg V periode). Voor de Interreg VI periode ontvangt Nederland 506 miljoen euro.
- De vier regionale EFRO-programma’s telden ruim 3.500 Nederlandse deelnemers.
- Nederland ontving extra geld vanuit het REACT-EU fonds.
- De REACT-EU projecten telden 1.006 Nederlandse deelnemers.
- In totaal waren er in de periode 2015-2022 ruim 4.500 deelnames (waarvan ruim 1.800 Nederlandse) aan de grensoverstijgende Interreg A programma’s. Een derde van de deelnames behoorde tot het mkb.
Hoe werkt het?
Het EFRO is bedoeld om de economische verschillen tussen de Europese regio’s verkleinen. Het fonds is vooral bedoeld voor de minder ontwikkelde regio's in Europa. Meer ontwikkelde regio’s kunnen het fonds gebruiken om de concurrentiepositie en de werkgelegenheid te verbeteren.
In de periode 2021-2027 investeert het EFRO vooral in programma’s die Europa en zijn regio's:
- Concurrerender en slimmer maken, door innovatie, digitalisering en digitale connectiviteit van kleine en middelgrote ondernemingen te verbeteren en
- Groener, koolstofarm en veerkrachtig maken.
Financiering van EFRO-programma’s is een gedeelde verantwoordelijkheid van de Europese Commissie, nationale en regionale overheden in de lidstaten. Naast elke euro van de EU wordt minimaal één nationale euro ingezet, waardoor een hefboomeffect ontstaat.
De overheden van de lidstaten kiezen welke projecten worden gefinancierd en nemen de verantwoordelijkheid voor het dagelijks beheer.
In Nederland zijn er vier landsdelige Operationele Programma’s (OP). Elk OP ontvangt geld vanuit het EFRO en nationale financiering.
Dit geld is gebudgetteerd voor de EFRO-periode 2014-2020 (met een uitloop tot 2023). De uitvoering van elk operationeel programma is georganiseerd in regionale samenwerkingsverbanden:
- OP Noord (Samenwerkingsverband Noord-Nederland met provincies Friesland, Groningen en Drenthe),
- OP Oost (provincies Overijssel en Gelderland),
- OP Zuid (Stimulus Programmamanagement, provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg),
- OP West (Kansen voor West II met provincies Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland).
In Nederland zijn er ook vier grensoverschrijdende EFRO Interreg A-programma’s:
- Duitsland-Nederland (DU-NL),
- Euregio Maas-Rijn (EMR),
- Vlaanderen-Nederland (VL-NL),
- Twee Zeeën (kustzones Engeland, Frankrijk, België en Nederland).
NB: In de programma-periode VI (2021-2027) is het programma 2 Zeeën i.v.m. de Brexit niet gecontinueerd.
Zie ook
Complete uitleg over het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling
Om welke bedragen gaat het?
EFRO landsdelige programma’s uit de Interreg V periode
In de periode 2014-2020 (met een uitloop tot 2023) ontving Nederland 510 miljoen euro van de Europese Unie (EU).
Naast elke euro van de EU dragen nationale en decentrale overheden plus private partijen minimaal één nationale euro bij.
Hierdoor ontstaat een hefboomeffect waardoor in de periode 2015-2022 in totaal 1.754,5 miljoen euro kon worden geïnvesteerd.
Verdeling gecommitteerd en beschikbaar budget afkomstig van de Europese Unie (mln €), 2015-2022
| nog beschikbaar | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | React-EU 2021 | React EU 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| OP NOORD | 0 | 2,9 | 8,8 | 21,8 | 7,4 | 36,7 | 31,4 | 6,5 | 0,2 | 25,8 | 24,5 |
| OP OOST | 0 | 2,9 | 19,2 | 18 | 18,4 | 17 | 25,4 | 5 | 0 | 36,6 | 59,6 |
| OP ZUID | 0 | 13,1 | 20,9 | 21,7 | 8 | 19,5 | 18,9 | 2,1 | 0 | 44 | 3,8 |
| OP WEST | 0 | 3,6 | 45,8 | 16,1 | 60,9 | 24,6 | 20,6 | 12,1 | 2,1 | 67,6 | 8,8 |
| nog beschikbaar | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | React-EU 2021 | React-EU 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| OP NOORD | 0 | 0 | 0 | 0 | 4,5 | 5,1 | 4,2 | 4,1 | 0,6 | 4,1 | 3 |
| OP OOST | 0 | 0 | 8,6 | 6,5 | 1,2 | 0,3 | 0 | 0 | 0 | 5,9 | 0 |
| OP ZUID | 0 | 4,4 | 4,5 | 2,7 | 0 | 2 | 5,9 | 0,8 | 0 | 6,1 | 0,6 |
| OP WEST | 0 | 1,4 | 14,8 | 3,7 | 7,3 | 3,8 | 2,7 | 0,6 | 0 | 11,3 | 0,7 |
| tot en met 2022 | EFRO landsdelig, verdeling totale projectkosten (€ 1.754,5 mln euro) naar herkomst financiering |
|---|---|
| eu-bijdrage | 499,9 |
| ezk-cofinanciering | 89,3 |
| overige financiering | 1165,3 |
Voor de nieuwe Interreg VI periode zijn in 2022 zestien projecten gestart, hierin is 34 miljoen euro geïnvesteerd en zijn 38 Nederlandse deelnemers betrokken.
REACT-EU herstelprogramma’s
Voor 2021 en 2022 kwam vanuit de EU 269,5 miljoen euro extra geld beschikbaar voor herstelprojecten als gevolg van de Covid-19-crisis. Dit budget uit de Recovery Assistance for Cohesion and the Territories of Europe (REACT-EU) regeling is besteed aan extra projecten met een eigen thema: bevordering van economisch herstel van de Covid-19-crisis en voorbereiding van een groen, digitaal en veerkrachtig herstel van de economie.
In totaal is er voor 601,7 miljoen euro projectkosten uitgegeven aan REACT-EU projecten.
De React-EU projecten zijn apart van de landsdelige EFRO-programma’s weergegeven.
Verdeling gecommitteerd en beschikbaar budget afkomstig van React-EU (mln €), 2021-2022
| nog beschikbaar | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|
| OP NOORD | 0 | 25,8 | 24,5 |
| OP OOST | 0 | 36,6 | 59,6 |
| OP ZUID | 0 | 44 | 3,8 |
| OP WEST | 0 | 67,6 | 8,8 |
| tot en met 2022 | REACT-EU, verdeling totale projectkosten (€ 601,7 mln euro) naar herkomst financiering |
|---|---|
| eu-bijdrage | 270,7 |
| ezk-cofinanciering | 31,7 |
| overige financiering | 299,3 |
EFRO Interreg A programma’s vanuit de Interreg V periode
Deze grafieken gaan over de projecten uit de Interreg V periode. Voor de nieuwe Interreg VI periode zijn in 2022 25 projecten gestart, hierin is 49 miljoen euro geïnvesteerd en zijn 72 Nederlandse deelnemers betrokken. Omdat nog niet alle programma’s zijn gestart in 2022 wordt er vanaf 2023 gerapporteerd over de nieuwe VI programma-periode.
Gecommitteerd en beschikbaar budget afkomstig van de Europese Unie (mln €), 2015-2022
| nog beschikbaar | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2-Zeeen | 0 | 0 | 66,9 | 53,2 | 25,2 | 91,3 | 14,5 | 0 | 0 |
| DU-NL | 0 | 33,3 | 77,8 | 54 | 24,5 | 25,8 | 5,7 | 1,4 | 0 |
| VL-NL | 0 | 0 | 74,2 | 26,2 | 12 | 21,4 | 18,3 | 2,3 | 0 |
| EMR | 0 | 0 | 17,4 | 18,3 | 27,9 | 0 | 19,3 | 16,6 | 6,6 |
| Totaal | 0 | 37,6 | 237,5 | 140,4 | 94,5 | 145 | 31,8 | 20,3 | 6,6 |
| nog beschikbaar | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2-Zeeen | 0 | 0,6 | 0,7 | 1 | 0,4 | 4 | 0 | 0 | 0 |
| DU-NL | 0 | 6,4 | 5,4 | 3,8 | 1,1 | 1,5 | 0,3 | 0 | 0 |
| VL-NL | 0 | 2,1 | 5,7 | 3,8 | 0,8 | 1,8 | 0,6 | 0,3 | 0 |
| EMR | 0 | 0,9 | 0 | 0,3 | 0,6 | 0 | 1,1 | 0,3 | 0 |
| Totaal | 0 | 10 | 11,8 | 8,9 | 2,9 | 7,3 | 2 | 0,6 | 0 |
Wie profiteren ervan?
EFRO landsdelige programma’s uit de Interreg V periode
In de periode 2015-2022 waren er 3.506 Nederlandse deelnemers aan EFRO-landsdelige projecten. 63 procent van de deelnemers behoort tot het mkb.
REACT-EU herstelprogramma’s
Vanaf 2021 is er nieuw geld beschikbaar gekomen voor herstelprojecten als gevolg van de Covid-19 crisis. 1.006 Nederlandse partijen nemen deel aan de REACT-EU projecten. 63 procent van de deelnames zijn bedrijven, veelal vanuit het MKB.
Aantal deelnemers naar type, 2015-2022
| Onderneming - Groot | Onderneming - MKB | Onderwijsinstelling | Onderzoeksinstelling | Overheid | Overig | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 5 | 317 | 21 | 9 | 4 | 13 |
| 2016 | 50 | 569 | 87 | 70 | 10 | 93 |
| 2017 | 31 | 328 | 73 | 23 | 20 | 76 |
| 2018 | 49 | 284 | 76 | 53 | 11 | 48 |
| 2019 | 38 | 240 | 72 | 21 | 21 | 50 |
| 2020 | 23 | 331 | 32 | 75 | 24 | 35 |
| 2021 | 15 | 108 | 8 | 33 | 6 | 22 |
| 2022 | 0 | 26 | 1 | 3 | 1 | 1 |
| React- EU 2021 | 24 | 379 | 32 | 64 | 30 | 70 |
| React- EU 2022 | 20 | 265 | 2 | 56 | 2 | 62 |
EFRO Interreg A programma’s vanuit de Interreg V periode
In totaal waren er in de periode 2015 - 2022 (Interreg V) 4.519 deelnames (waarvan ruim 1.800 Nederlandse) aan de grensoverschrijdende Interreg A programma’s. 32 procent van de deelnames behoorde tot het mkb.
Het D-NL programma telt in de periode 2015 tot en met 2022 met 1.843 participanten het grootste aantal deelnemers. Hiervan is de helft uit Nederland.
40 procent van de deelnemers aan D-NL behoort tot het mkb. Bij het D-NL programma zijn tevens de meeste EU- en EZK-middelen gecommitteerd.
Aantal Nederlandse deelnames naar type en programma, 2015-2022 Interreg A
| Onderwijs | Onderzoek | Overheid | Overig | MKB | Grootbedrijf | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2-Zeeën | 9 | 254 | 273 | 245 | 102 | 0 |
| DU-NL | 168 | 242 | 399 | 192 | 730 | 112 |
| VL-NL | 314 | 0 | 145 | 170 | 621 | 88 |
| EMR | 169 | 5 | 118 | 144 | 15 | 4 |
Voorbeelden van projecten
Voor voorbeelden van projecten, kijk op de sites van de verschillende regionale samenwerkingsverbanden:
Nederlandse regio’s
- Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) (OP Noord)
- O – Gelderland Overijssel (OP Oost)
- Stimulus (OP Zuid)
- Kansen voor West (OP West)
Grensoverschrijvende regio’s
- Interreg Vlaanderen Nederland (VL-NL)
- Interreg Duitsland-Nederland (DU-NL)
- Interreg Euregio Maas-Rijn (EMR)
- Interreg 2 Zeeën
Wat heeft het opgeleverd?
De eerstvolgende evaluatie staat gepland voor 2024.
Beleidsevaluatie Europees Fonds Regionale Ontwikkeling (EFRO) 2007-2013